Inurrien hiztegia / Mariasun Landa / Pamiela, 2013
Inurriez eta gizakiez Javier Rojo / El Diario Vasco, 2013-05-17
Mariasun Landa aurkezpenik behar ez duten idazle horietako bat da. Eta esaldi hau askotan erretorika hutsa bada ere, kasu honetan errealitatearen islatzat har dezakegu. Haur eta gazte literaturak inposatzen dizkion mugak gainditu nahirik, azken urte hauetan helduentzako liburuak egitea ere erabaki du. Eta halaxe aurkezten da Inurrien hiztegia izenburua daraman idazlan hau. Hiztegietan agertzen den ordena alfabetikoari jarraituz, idazleak narrazio laburren bilduma eskaintzen du. Izenak izen, Espainiako testuinguru kulturalean “microrrelato” deitu izan direnek osatzen dute, beraz, liburu hau. Liburuaren hasieran, bestalde, printzipioen aldarrikapena dugu, txikitasunaren, apaltasunaren goraipamena egiten baita bertan… euskal literaturan askotan agertzen zaigun jarrera, bide batez esanda.
Bertan azaltzen denaren jatorria argi dagoela iruditzen zait, azken finean txitxarraren eta inurrien alegian kontatzen denari buelta ematen zaio-eta. Fabula klasikoan, inurriek jokaera zuhurraren eredua eskaintzen zuten, baina hemen inurriek eta inurritegiak erakusten diguten munduak gizakien harremanetan eta gizartean gertatzen denaren ispilua osatzen du. Alegia klasikoaren ifrentzua, beraz. Mariasun Landa haur eta gazte literaturan aritu ohi da, eta, helduentzat idazten duenean ere, badirudi ezin izan duela literatura mota horrekiko lotura guztiz eten. Bertan agertzen den ikuspuntua, ordea, ez da fabuletan agertzen dena, Inurrien hiztegian ironia baita nagusi, non ez den sarkasmoa. Ikuspuntu ezkorra erakusten du idazleak, inurrien neurriko gure mundu honetako mixeriak kontatzerakoan gizabanakoaren eta gizartearen arteko tirabiran gizabanakoa beti ateratzen baita galtzaile.
Liburuak hitzaurrea du eta gibel-solas bat ere bai, liburua bera nolabait justifikatu beharko balitz bezala. “Excusatio non petita” baten itxura handia hartu diot azken azalpen honi.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez