kritiken hemeroteka

8.493 kritika

« | »

Ehun zaldi trostan / Ainhoa Urien / Elkar, 2025

Bi munduren mugagabetasuna Asier Urkiza / Berria, 2025-05-04

Ignacio Aldecoa bekari esker argitaratu du Ainhoa Urienek bere lehenengo fikziozko lana. Ipuin liburua da, berez, Ehun zaldi trostan. Ez da ohiko ipuin liburua, ordea; ez dago kontakizun independentez osatua, alegia. Kontakizunak unibertso berekoak dira, pertsonaiok narrazio batetik bestera egiten dute jauzi. Are, liburuak, eleberriaren jarraitutasuna ez izanagatik, protagonista bat ere baduela esan daiteke. Irene da kontakizun sorta honetako pertsonaia nagusia, bi munduren artean bizi den gizaki pentsakorregia.

Zazpi kontakizunek osatzen dute liburua. Marrazki batez eta testu zati batez lagunduta dago horietako bakoitza. Irene izeneko protagonistak landa eremuan ditu sustraiak, familiaren baserrian. Azken urteetan, baina, hirira, Donostiara egin du; unibertsitate ikasketak egitera joan zen eta laketu da azkenerako, han ari baita tatuaje denda batean lanean. Ugariak dira bi mundu horien talkari egindako erreferentziak, zeinak identitate gatazka ekarri izan baitio Ireneri. Badirudi, halere, bi munduak uztartzea lortu duela, bigarrenean errotzeko lehenengoari uko egin gabe.

Identitatea da kontakizunetako gai nagusietako bat. Jatorriak eta norbere identitatearen garapenak eragindako gatazka Ehun zaldi trostan izen bereko kontakizunean, etxea esentzia gisa ez baizik eta aurki daitekeen tokitzat Izenaren usainean-en, belaunaldiartekotasuna Orainaldian bizitzea da zahartzea-n… Ez bakarrik Irenek, beste pertsonaia batzuek identitatearekin izandako hartu-emanak ere aletzen dira, denak ere protagonistaren ingurukoak, hori bai. Amama Klara eta Aitite Tomasekin hasi eta baserriz baserri hildako animaliak garraiatzen ibiltzen den Carlos perutarrarenganaino, tartean Ireneren familiaren baserrian errotutako Iban dela. Jatorriari eta tokiei ez ezik, identitatearen gaineko hausnarketa harreman sexu-afektiboetara ere zabaltzen da, Olinpiadek lasaitu egiten naute eta Isiltzeko duzun modua-n, esaterako.

Kontakizun bakoitzerako, gainera, pertsona gramatikalean berezko hautua egiten du Urienek. Hirugarren pertsonaren eta zehar estilo librearen aldeko apustua egiten du batzuetan, lehenengo pertsona darabil besteetan… Bizitasuna ematen dio horrek narrazioari. Era berean, idazkeraren tonua ere egokitu egiten du kontakizunaren arabera eta esaldi labur eta gogorragoak, zarta itxurakoak ematen ditu hainbatetan, beste zenbaitetan luze eta deskriptiboagoak egiteko. Horretaz gain, eraginkorrak dira idazleak sortutako hainbat eszena, hala nola autopistako bidaia eta hondartzako bainuarena, baserriko mahaikoa lehenengo ipuinean, Elektra eta Ireneren artekoa azkenekoan… Halere, hainbat pasarte, batik bat pertsonaien barne gogoa adieraztekoak, artifizialegiak dira tonuari dagokionez. Narratzailearen gehiegizko azalpenekin du zerikusia. Orobat, lekuz kanpokoa iruditu zait azken-aurreko ipuina, liburuaren tonuarekin bat egiten ez duela. Edozein kasutan, oro har koherentzia handikoa da Ainhoa Urienen lehenengo ipuin liburua, auzi konplexuei literarioki probetxu hartzen dakiten horietakoa.

Azken kritikak

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak