kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Su festak / Jon Urzelai Urbieta / Susa, 2023

Su festak Jon Jimenez / Gara, 2023-09-10

Nolakoa behar du musika festibal batek? Kalean izan behar du ala barruan? Debalde ala ordainduta? Zein hizkuntza entzun ahalko dira? Genero ikuspegia modu integralean landuko da? Plurala izango da kartela? Markek parte hartuko dute ala ez? Bertako ala urruneko taldeak arituko dira? Ezagunak ala ezezagunak? Musikarien eta publikoaren arteko distantzia zein izango da? Jaialdia joaten denean zerbait uzten al dio auzo, herri edo hiriari?”. Galdera horiek eta bertze batzuk darabiltza Jon Urzelai Urbieta (Zumarraga, 1990) fisikari eta soziologoak “Su festak” (Susa) saiakera osoan zehar, Bigarren Mundu Gerraosteko kontsumo gizartean hain zabaldurik dauden musika jaialdien nondik norakoak aztertzeko. 1969ko Woodstock mitikoak lau haizeetara zabaldu zuen fenomeno kultural eta soziala izaki, ordutik hamaika aldaera jasan izan dituzte festibalek. Pop, rock, reggae eta bertzelako estiloetan espezializatu dira, tokian toki moldatu —gurean estreinakoz Mairulegorretako kobetan jazo zena kasu— eta, hala, arestiko hippi haietatik ezer gutti geratzen zaigu XXI. mendean, baina musikaz harago doazen gertakari hauek sekulako loraldia bizi dutela ezin ukatu.

Baita Euskal Herrian ere. Horren adibide dira BBK Live eta Azkena Rock makrojaialdiak; horien azterketan tematzen da batik bat Urzelai. Izan ere, bertan aurkitzen ahal ditugu masa fenomeno hauen ikurrik behinenak. Lurralde baten turistifikazio, masifikazio eta gentrifikazioa, langile izaeraz gabeturik hiri eta auzo batzuen aura postmodernoa eta “sortzailea” hedatuz, Guggenheim dela horren etsenplurik argiena. Herri baten folklorizazioa indartzen dute bertzetan, Basque eta Basque Country marka eta inguruan sortutako guzia kasu. Diru publikoaren xahuketa, esku pribatuetan amaitzen dela. Edo musikari eta bertzelako langileen esplotazioa eta musikaren ekosistema jasangarri baten suntsiketa areagotuz, zeinak areto ertain eta ttipietan sostengaturik izan beharko lukeen. Finean, sistema ekonomikoaren, gizartearen, musikaren eta kulturaren eta bi hauen alde erlijiosoaren arteko loturak sortzen dituen erpin guziak. Horiei, hala ere, eta lan honen alderik interesgarriena osotuz —nahiz eta txosnen ereduan sakondu ez—, bertzelako esperientziak kontrajartzen dizkie liburuak. Herritik eta herriarentzat sortuak direnak. Hasieran paratutako galderetara itzuliz, azken batean, saiakera honek aukera biren arteko talkaz dihardu: errituz, transgresioz eta indar eraldatzailez betetako benetako akelarre batetik gertuago ala gizakiarentzat fenomeno antzu eta hutsal bat baino ez dira gaur egungo jaialdiak?

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak