« Zinea eta literatura | Pertsonon bitasunaren mirail naturala »
Ispiluak / Mikel Hernandez Abaitua / Hordago, 1985
Rock & Folk Gorka Bereziartua / Argia, 2009-03-08
Ezin tentazioari eutsi: hartzen duzu Mikel Hernandez Abaitua bezalako idazle melomano baten liburu bat, eta konparaziotan hasten zara. 1985eko ipuin bilduma interesgarri hau bi partetan banatuta aurkeztu zen: lehenengoa “Munduaren ispilua” eta bigarrena “Ispiluaren mundua”. Hernandez Abaitua Bob Dylan balitz, esango genuke disko berean argitaratu zituela Highway 61 Revisited rockeroa eta The Times They Are a-Changin’ folkia. Munduaren ispiluak rocka, kontakizun errealistak biltzen ditu —batzuk baino gehiago besteak—; Ispiluaren munduan daude berriz, liburuko ipuin fantastikoak, folkiak, eta esango nuke, askori antzematen zaiela Joseba Sarrionandiaren Narrazioakeko ipuinen eragina —ez alferrik, bi urte lehenago argitaratu ziren—.
Gustu kontua da, noski, baina nik gehiago gozatu dut lehen erdiarekin. Errotulagailu fosforitoak eta post-itek ez dute gezurrik esaten: “Neguko ipuina”, “Wan Shan” eta “Oparia” dira behin liburua bukatuta markatuen dauden zatiak. Lehen ipuina ere, “Epaminondas”, oso kontuan hartzekoa da ipuinaren konstrukzio borobilarengatik.
Bigarren zatiak ez nau hainbeste konbentzitzen; eta zalantza daukat, garaiko moden kontua ote den, elezaharrei alergia ote diedan, ala erreferentziak falta ote zaizkidan Ispiluaren munduako ipuinekin disfrutatzeko. Eta uste dut azken horrek izango duela zerikusirik. Zergatik? Bada, erreferentzia horietakoren bat aurkitzean, beste sakontasun bat hartzen dutelako istoriook. Bat aipatzeko, “Edaria” izenekoa. T.S. Eliot nabarmen ageri da, “denbora presentea eta denbora pasatua, agian biak daude presente denbora futuroan” bezalako esaldietan; gainera, planteamenduak Borgesen “El inmortal”en oihartzunak ditu. Horrek, noski, asko zabaltzen ditu ipuinaren irakurketa aukerak. Baina ez ditut horietako sobera aurkitu, gordeegi daudelako, edo argirik gabe sartu naizelako bilatzera.
Edonola, puntako ipuingile baten lana da liburu hau. Estimazio gutxiegi izan duen puntako ipuingile batena? Beharbada. 24 urte zituenean argitaratua, Ispiluak Hernandez Abaituaren bigarren liburua baino ez zen izan. Atzetik beste ipuin bilduma bi publikatu zituen, eta nobela parea; saio bat —Literatura eta Rock & Rolla— eta berriki tesia, Saizarbitoriaren nobelagintzari buruz behin eta berriro errepikatu den ideia bat —nouveau romanaren eragina— desmuntatzera datorrena. Jakina da, rockero zaharrak ez dira sekula hiltzen: 50 urterekin sasoi oneko dago Abaitua; Hobe beharrezko kritika Euskaltzaindiari artikulua irakurri duenak badaki zertaz ari naizen.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo