kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Ispiluak / Mikel Hernandez Abaitua / Hordago, 1985

Rock & Folk Gorka Bereziartua / Argia, 2009-03-08

Ezin tentazioari eutsi: hartzen duzu Mikel Hernandez Abaitua bezalako idazle melomano baten liburu bat, eta konparaziotan hasten zara. 1985eko ipuin bilduma interesgarri hau bi partetan banatuta aurkeztu zen: lehenengoa “Munduaren ispilua” eta bigarrena “Ispiluaren mundua”. Hernandez Abaitua Bob Dylan balitz, esango genuke disko berean argitaratu zituela Highway 61 Revisited rockeroa eta The Times They Are a-Changin’ folkia. Munduaren ispiluak rocka, kontakizun errealistak biltzen ditu —batzuk baino gehiago besteak—; Ispiluaren munduan daude berriz, liburuko ipuin fantastikoak, folkiak, eta esango nuke, askori antzematen zaiela Joseba Sarrionandiaren Narrazioakeko ipuinen eragina —ez alferrik, bi urte lehenago argitaratu ziren—.

Gustu kontua da, noski, baina nik gehiago gozatu dut lehen erdiarekin. Errotulagailu fosforitoak eta post-itek ez dute gezurrik esaten: “Neguko ipuina”, “Wan Shan” eta “Oparia” dira behin liburua bukatuta markatuen dauden zatiak. Lehen ipuina ere, “Epaminondas”, oso kontuan hartzekoa da ipuinaren konstrukzio borobilarengatik.

Bigarren zatiak ez nau hainbeste konbentzitzen; eta zalantza daukat, garaiko moden kontua ote den, elezaharrei alergia ote diedan, ala erreferentziak falta ote zaizkidan Ispiluaren munduako ipuinekin disfrutatzeko. Eta uste dut azken horrek izango duela zerikusirik. Zergatik? Bada, erreferentzia horietakoren bat aurkitzean, beste sakontasun bat hartzen dutelako istoriook. Bat aipatzeko, “Edaria” izenekoa. T.S. Eliot nabarmen ageri da, “denbora presentea eta denbora pasatua, agian biak daude presente denbora futuroan” bezalako esaldietan; gainera, planteamenduak Borgesen “El inmortal”en oihartzunak ditu. Horrek, noski, asko zabaltzen ditu ipuinaren irakurketa aukerak. Baina ez ditut horietako sobera aurkitu, gordeegi daudelako, edo argirik gabe sartu naizelako bilatzera.

Edonola, puntako ipuingile baten lana da liburu hau. Estimazio gutxiegi izan duen puntako ipuingile batena? Beharbada. 24 urte zituenean argitaratua, Ispiluak Hernandez Abaituaren bigarren liburua baino ez zen izan. Atzetik beste ipuin bilduma bi publikatu zituen, eta nobela parea; saio bat —Literatura eta Rock & Rolla— eta berriki tesia, Saizarbitoriaren nobelagintzari buruz behin eta berriro errepikatu den ideia bat —nouveau romanaren eragina— desmuntatzera datorrena. Jakina da, rockero zaharrak ez dira sekula hiltzen: 50 urterekin sasoi oneko dago Abaitua; Hobe beharrezko kritika Euskaltzaindiari artikulua irakurri duenak badaki zertaz ari naizen.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak