« Nazio kontzeptuaren bidegurutzean | Gorriak entzun eta irakurtzen »
Lauaxeta. Oihartzunak / Askoren artean / Utriusque Vasconiae, 2008
Lauaxeta abiapuntu Javier Rojo / El Correo, 2008-07-05
Miren Billelabeitiaren ardurapean argitaratu berri da “Lauaxeta. Oihartzunak” izeneko poesia antologia. Antologia bitxia da, uste baitut gure artean inoiz ez dela halakorik egin. Alde horretatik, eta Lauaxetaren liburuaren izenburua parafraseatuz, esan daiteke antologia honekin bide berri bat irekitzen dela. Billelabeitiak Lauaxetaren zenbait poema aukeratu ditu —hogeita hamar, hain zuzen—, eta euskal idazlearen poema horietan oinarrituta, abaniko moduan irekitzen den antologia anizduna antolatu du, poema horiekin aldez edo moldez zerikusia duten beste hainbat poema aurkezten baitira liburuan. Irakurketa batek oihartzun moduan beste irakurketa batzuk gogorazten dizkigu, batzuetan antzeko gaiak jorratzen direlako, besteetan tonuaren aldetik-edo hariren bat planteatu daitekeelako testuen artean.
Antologia, beste aldetik, asmo didaktikoz eginda dagoela esan daiteke, azken finean liburua intertestualitatearen eta literatura konparatuaren adibide praktiko moduan uler baitaiteke. Kasu batzuetan, Lauaxetaren poemaren ondoan agertzen diren testuak euskal idazleak bere garaian irakurritakoak dira, eta alde horretatik begiratuta, bere testuaren iturritzat har daitezke, idazleak irakurritakoak bere literaturgintzan zer nolako eragina izan zuen erakusten baitute.
Gauzak honela, Billelabeitiak ahalegin berezia egin du Lauaxetak irakurri bezala aurkezteko testu horiek, euskal poetak jatorrizko bertsioetan irakurtzen baitzituen askotan poemak. Beraz, euskaraz ez ezik, beste hizkuntza batzuetan ere (gazteleraz, galegoz, frantsesez..) idatzitako testuak aurkituko ditugu liburu honetan, hainbestetan aipatzen den eleaniztasuna praktikan jarrita. Baina Lauaxetaren irakurketak izan ziren testu horiez gain, bestelako testuak ere aurkituko ditugu antologia honetan. Izan ere, Lauaxetaren testuetan aurreko idazle batzuek idatzitakoaren oihartzunak aurkitzeaz aparte, geroko idazle batzuen idazlanetan agertzen zaizkigunen abiapuntua izan daiteke Lauaxeta. Jakina, kasu horretan ezin daiteke planteatu eragina egon daitekeenik, baina, intertestualitateak erakusten digunez, testuen arteko harremanak era desberdinetakoak izan daitezke eta sintonia moduko bat egon daiteke esparru desberdinetako idazleen artean. Izan ere, poema batek literatura osoaren historia postulatzen du, Borges plagiatuta esan litekeenez, eta Lauaxetaren poema bat ez da abiapuntu txarra bidaia horretarako.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo