« Nazio kontzeptuaren bidegurutzean | Gorriak entzun eta irakurtzen »
Lauaxeta. Oihartzunak / Askoren artean / Utriusque Vasconiae, 2008
Lauaxeta abiapuntu Javier Rojo / El Correo, 2008-07-05
Miren Billelabeitiaren ardurapean argitaratu berri da “Lauaxeta. Oihartzunak” izeneko poesia antologia. Antologia bitxia da, uste baitut gure artean inoiz ez dela halakorik egin. Alde horretatik, eta Lauaxetaren liburuaren izenburua parafraseatuz, esan daiteke antologia honekin bide berri bat irekitzen dela. Billelabeitiak Lauaxetaren zenbait poema aukeratu ditu —hogeita hamar, hain zuzen—, eta euskal idazlearen poema horietan oinarrituta, abaniko moduan irekitzen den antologia anizduna antolatu du, poema horiekin aldez edo moldez zerikusia duten beste hainbat poema aurkezten baitira liburuan. Irakurketa batek oihartzun moduan beste irakurketa batzuk gogorazten dizkigu, batzuetan antzeko gaiak jorratzen direlako, besteetan tonuaren aldetik-edo hariren bat planteatu daitekeelako testuen artean.
Antologia, beste aldetik, asmo didaktikoz eginda dagoela esan daiteke, azken finean liburua intertestualitatearen eta literatura konparatuaren adibide praktiko moduan uler baitaiteke. Kasu batzuetan, Lauaxetaren poemaren ondoan agertzen diren testuak euskal idazleak bere garaian irakurritakoak dira, eta alde horretatik begiratuta, bere testuaren iturritzat har daitezke, idazleak irakurritakoak bere literaturgintzan zer nolako eragina izan zuen erakusten baitute.
Gauzak honela, Billelabeitiak ahalegin berezia egin du Lauaxetak irakurri bezala aurkezteko testu horiek, euskal poetak jatorrizko bertsioetan irakurtzen baitzituen askotan poemak. Beraz, euskaraz ez ezik, beste hizkuntza batzuetan ere (gazteleraz, galegoz, frantsesez..) idatzitako testuak aurkituko ditugu liburu honetan, hainbestetan aipatzen den eleaniztasuna praktikan jarrita. Baina Lauaxetaren irakurketak izan ziren testu horiez gain, bestelako testuak ere aurkituko ditugu antologia honetan. Izan ere, Lauaxetaren testuetan aurreko idazle batzuek idatzitakoaren oihartzunak aurkitzeaz aparte, geroko idazle batzuen idazlanetan agertzen zaizkigunen abiapuntua izan daiteke Lauaxeta. Jakina, kasu horretan ezin daiteke planteatu eragina egon daitekeenik, baina, intertestualitateak erakusten digunez, testuen arteko harremanak era desberdinetakoak izan daitezke eta sintonia moduko bat egon daiteke esparru desberdinetako idazleen artean. Izan ere, poema batek literatura osoaren historia postulatzen du, Borges plagiatuta esan litekeenez, eta Lauaxetaren poema bat ez da abiapuntu txarra bidaia horretarako.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera