kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Lauaxeta. Oihartzunak / Askoren artean / Utriusque Vasconiae, 2008

Lauaxeta abiapuntu Javier Rojo / El Correo, 2008-07-05

Miren Billelabeitiaren ardurapean argitaratu berri da “Lauaxeta. Oihartzunak” izeneko poesia antologia. Antologia bitxia da, uste baitut gure artean inoiz ez dela halakorik egin. Alde horretatik, eta Lauaxetaren liburuaren izenburua parafraseatuz, esan daiteke antologia honekin bide berri bat irekitzen dela. Billelabeitiak Lauaxetaren zenbait poema aukeratu ditu —hogeita hamar, hain zuzen—, eta euskal idazlearen poema horietan oinarrituta, abaniko moduan irekitzen den antologia anizduna antolatu du, poema horiekin aldez edo moldez zerikusia duten beste hainbat poema aurkezten baitira liburuan. Irakurketa batek oihartzun moduan beste irakurketa batzuk gogorazten dizkigu, batzuetan antzeko gaiak jorratzen direlako, besteetan tonuaren aldetik-edo hariren bat planteatu daitekeelako testuen artean.

Antologia, beste aldetik, asmo didaktikoz eginda dagoela esan daiteke, azken finean liburua intertestualitatearen eta literatura konparatuaren adibide praktiko moduan uler baitaiteke. Kasu batzuetan, Lauaxetaren poemaren ondoan agertzen diren testuak euskal idazleak bere garaian irakurritakoak dira, eta alde horretatik begiratuta, bere testuaren iturritzat har daitezke, idazleak irakurritakoak bere literaturgintzan zer nolako eragina izan zuen erakusten baitute.

Gauzak honela, Billelabeitiak ahalegin berezia egin du Lauaxetak irakurri bezala aurkezteko testu horiek, euskal poetak jatorrizko bertsioetan irakurtzen baitzituen askotan poemak. Beraz, euskaraz ez ezik, beste hizkuntza batzuetan ere (gazteleraz, galegoz, frantsesez..) idatzitako testuak aurkituko ditugu liburu honetan, hainbestetan aipatzen den eleaniztasuna praktikan jarrita. Baina Lauaxetaren irakurketak izan ziren testu horiez gain, bestelako testuak ere aurkituko ditugu antologia honetan. Izan ere, Lauaxetaren testuetan aurreko idazle batzuek idatzitakoaren oihartzunak aurkitzeaz aparte, geroko idazle batzuen idazlanetan agertzen zaizkigunen abiapuntua izan daiteke Lauaxeta. Jakina, kasu horretan ezin daiteke planteatu eragina egon daitekeenik, baina, intertestualitateak erakusten digunez, testuen arteko harremanak era desberdinetakoak izan daitezke eta sintonia moduko bat egon daiteke esparru desberdinetako idazleen artean. Izan ere, poema batek literatura osoaren historia postulatzen du, Borges plagiatuta esan litekeenez, eta Lauaxetaren poema bat ez da abiapuntu txarra bidaia horretarako.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak