« Mendekua | Paranoiaren hipokondria »
Paranoiaren hozberoa / Juan Izuzkiza / Pamiela, 2008
Jarrera kritikoa Javier Rojo / El Correo, 2008-04-26
Juan Izuzkizak “Paranoiaren hozberoa (nintendorena)” izenburu bitxia duen saiakera idatzi du. Eta, liburua irakurrita, esan daiteke izenburua bezain bitxia dela bertan agertzen dena. Liburu honetan munduarekiko jarrera kritiko bat planteatu nahi duela esan daiteke, guztiarekin eta guztiaren aurka kritikoa baita liburu hau, erlatibismo moralaren eskutik. Idazlearen asmoaren arabera, liburua ia-ia infernurako bidaia bat izango balitz bezala planteatuta dago, Danteren infernuratzea bideojokoa izango balitz bezala. Baina nago, asmoa hori bada ere, emaitza ez dela hain argia. Azken finean, idazleak gai batzuen inguruan aipuak, irudiak, adibideak, istorioak jasotzen ditu eta gero horiek guztiak batzeko eta elkartzeko balio duen planteamendua bilatzen du. Gauzak horrela, aipu edo adibide batetik bestera pasatzen da askotan, beraien arteko harreman zehatza zein den zehaztu gabe, agian irakurleak gai izango direlakoan idazlearen buruan eraikitzen diren erlazioak berreraikitzeko. Baina erlazio horiek, niri neuri behintzat, ez zaizkit hain begi-bistakoak iruditu.
Beste aldetik, baieztapen kategorikoak jaulkitzen ditu, egia borobilak izango balira bezalako adierazpenak, iritziak baizik ez direlarik. Ondorioz, itxura eta planteamendu bitxiko saiakera suertatzen da liburu hau, askotan fikziozko literaturatik hurbilago, saiakeraren itxurapean narrazio baterako hezurdura agertzen baitzaigu bertan. Saiakera batean irakurleak eskatu ohi du ideiak argitzeko lanabesa izatea hizkuntza, komunikazioa errazten duen sistema. Idazlearen planteamenduan, ordea, adibide batetik bestera salto eginez eta hainbat eta hainbat aipamen jarrita (batzuetan, irakurlea “epatatu” nahi duela ematen du), mezua ezkutatzen duen amarauna dirudi testuak, saski-naski intelektuala irakurlea xaramelatzeko. Zehaztugabetasun horren adibidea izan daiteke paranoiaren kontzeptuaz egiten duen erabilera. Izenburuan agertzen zaigu hitz hori, eta liburuan zehar behin eta berriro esaten zaigu paranoiaren bihotzerainoko bidaia baten aurrean gaudela. Baina ni naizen irakurle honi duda bat gelditu zait: zertaz ari da zehazki paranoiaz ari denean?
Arbolek basoa ikusten uzten ez badute ere, batzuetan liburuan agertzen diren arbolak interesgarriak dira. Liburua, azken finean, paradoxikoa da oso, esaldi honen parekoa: “Dena gezurra da, esaldi hau berau ere bai”.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez