« Orain huts | Hitzaren arnasa lanbro »
Don ibaiko ipuinak / Mikhail Sholokhov (Olga Martinez de Marigorta / Roberto Serrano) / Alberdania-Elkar, 2007
Historia bortitza Javier Rojo / El Correo, 2008-02-02
Mikahil Sholokhov (1905-1984) dugu Errusiako Iraultzaren ondorioz sortu zen Sobiet Batasunak mundura eman duen idazle gailenetako bat. Orain, Olga Martínez de Marigortaren eta Roberto Serranoren itzultzaile-bitartekaritzari esker, haren hasikinak irakurri ahal ditugu euskaraz, “Don ibaiko ipuinak” izeneko liburua alegia. Hasieratik bertatik gauza batez ohartu behar da irakurlea: narrazio liburu hori 1926an argitaratu zen eta ipuinak 1924tik 1926ra bitartean idatzi zituen idazleak, hogei urte inguru besterik ez zituela. Jakina, Sholokhoven bizitza-esperientzia ezin daiteke inola ere konparatu gaur egungo gazte batenarekin, ipuinak idatzi zituenenerako Lehenengo Mundu Gerra, Errusiako Iraultza eta honen ondoko gerra zibilaren esperientzietatik pasatua baitzen.
Gauzak honela, esan daiteke, idazle lanean hasi berria bada re, bere literaturan pertsona helduago baten ikuspuntua eskaintzen duela. Ipuinek iraultzaren ondoko gerra zibilean kokatutako istorioak kontatzen dituzte. Don ibaiaren inguruko lurraldean, iraultzaileak eta iraultzaren kontrakoak borroka etengabean murgilduta daude, azkenean nor nagusi aterako. Erdibidean herri xehea dago, borroka horien ondorioak jasaten. Gerra zibilarekin zerikusia duten istorio gogorrak kontatzen dira ipuin gehienetan, baina heriotzen eta bortizkerien kontaera amaigabean zentratzen bada ere, ematen du beti dagoela xamurtasunari aukera ematen dion zirrikituren bat, hondamendi horren erdian ere itxaropenerako lekua egongo balitz bezala. Istorio errealisten eredutzat har daitezke ipuin hauek, baina errealismo estuaren mugak gainditzen dituzte, errealitatearen deskribapenean oinarrituta ere sinbolizazioaren prozesurantz abiatzen baitira.
J.M. Lasagabasterren liburu baten izenburuan esaten zena errepikatuz, mimesitik sinbolora mugitzen da idazlea errealitate bortitz horren kontaeran. Bestalde, Sholokhovek jarrera ideologiko argia du, ez dago dudarik Iraultzaren aldekoa dela, edonola ere literatura egiten duenean ez du doktrinatzeko helburuarekin egiten, hori irakurlearen inperpretazioaren esku uzten du eta. Ipuinek tristezia ukitua duten znebaitetan. Gizakiek historia egiten duten neurri berberean sufritu egiten dute eta egoera horretan gizaki batzuek, xumeenek, gehienetan ez dute ahalmenik izaten historia bortitz horri aurre egiteko.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera