kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Don ibaiko ipuinak / Mikhail Sholokhov (Olga Martinez de Marigorta / Roberto Serrano) / Alberdania-Elkar, 2007

Historia bortitza Javier Rojo / El Correo, 2008-02-02

Mikahil Sholokhov (1905-1984) dugu Errusiako Iraultzaren ondorioz sortu zen Sobiet Batasunak mundura eman duen idazle gailenetako bat. Orain, Olga Martínez de Marigortaren eta Roberto Serranoren itzultzaile-bitartekaritzari esker, haren hasikinak irakurri ahal ditugu euskaraz, “Don ibaiko ipuinak” izeneko liburua alegia. Hasieratik bertatik gauza batez ohartu behar da irakurlea: narrazio liburu hori 1926an argitaratu zen eta ipuinak 1924tik 1926ra bitartean idatzi zituen idazleak, hogei urte inguru besterik ez zituela. Jakina, Sholokhoven bizitza-esperientzia ezin daiteke inola ere konparatu gaur egungo gazte batenarekin, ipuinak idatzi zituenenerako Lehenengo Mundu Gerra, Errusiako Iraultza eta honen ondoko gerra zibilaren esperientzietatik pasatua baitzen.

Gauzak honela, esan daiteke, idazle lanean hasi berria bada re, bere literaturan pertsona helduago baten ikuspuntua eskaintzen duela. Ipuinek iraultzaren ondoko gerra zibilean kokatutako istorioak kontatzen dituzte. Don ibaiaren inguruko lurraldean, iraultzaileak eta iraultzaren kontrakoak borroka etengabean murgilduta daude, azkenean nor nagusi aterako. Erdibidean herri xehea dago, borroka horien ondorioak jasaten. Gerra zibilarekin zerikusia duten istorio gogorrak kontatzen dira ipuin gehienetan, baina heriotzen eta bortizkerien kontaera amaigabean zentratzen bada ere, ematen du beti dagoela xamurtasunari aukera ematen dion zirrikituren bat, hondamendi horren erdian ere itxaropenerako lekua egongo balitz bezala. Istorio errealisten eredutzat har daitezke ipuin hauek, baina errealismo estuaren mugak gainditzen dituzte, errealitatearen deskribapenean oinarrituta ere sinbolizazioaren prozesurantz abiatzen baitira.

J.M. Lasagabasterren liburu baten izenburuan esaten zena errepikatuz, mimesitik sinbolora mugitzen da idazlea errealitate bortitz horren kontaeran. Bestalde, Sholokhovek jarrera ideologiko argia du, ez dago dudarik Iraultzaren aldekoa dela, edonola ere literatura egiten duenean ez du doktrinatzeko helburuarekin egiten, hori irakurlearen inperpretazioaren esku uzten du eta. Ipuinek tristezia ukitua duten znebaitetan. Gizakiek historia egiten duten neurri berberean sufritu egiten dute eta egoera horretan gizaki batzuek, xumeenek, gehienetan ez dute ahalmenik izaten historia bortitz horri aurre egiteko.

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak