« Orain huts | Hitzaren arnasa lanbro »
Don ibaiko ipuinak / Mikhail Sholokhov (Olga Martinez de Marigorta / Roberto Serrano) / Alberdania-Elkar, 2007
Historia bortitza Javier Rojo / El Correo, 2008-02-02
Mikahil Sholokhov (1905-1984) dugu Errusiako Iraultzaren ondorioz sortu zen Sobiet Batasunak mundura eman duen idazle gailenetako bat. Orain, Olga Martínez de Marigortaren eta Roberto Serranoren itzultzaile-bitartekaritzari esker, haren hasikinak irakurri ahal ditugu euskaraz, “Don ibaiko ipuinak” izeneko liburua alegia. Hasieratik bertatik gauza batez ohartu behar da irakurlea: narrazio liburu hori 1926an argitaratu zen eta ipuinak 1924tik 1926ra bitartean idatzi zituen idazleak, hogei urte inguru besterik ez zituela. Jakina, Sholokhoven bizitza-esperientzia ezin daiteke inola ere konparatu gaur egungo gazte batenarekin, ipuinak idatzi zituenenerako Lehenengo Mundu Gerra, Errusiako Iraultza eta honen ondoko gerra zibilaren esperientzietatik pasatua baitzen.
Gauzak honela, esan daiteke, idazle lanean hasi berria bada re, bere literaturan pertsona helduago baten ikuspuntua eskaintzen duela. Ipuinek iraultzaren ondoko gerra zibilean kokatutako istorioak kontatzen dituzte. Don ibaiaren inguruko lurraldean, iraultzaileak eta iraultzaren kontrakoak borroka etengabean murgilduta daude, azkenean nor nagusi aterako. Erdibidean herri xehea dago, borroka horien ondorioak jasaten. Gerra zibilarekin zerikusia duten istorio gogorrak kontatzen dira ipuin gehienetan, baina heriotzen eta bortizkerien kontaera amaigabean zentratzen bada ere, ematen du beti dagoela xamurtasunari aukera ematen dion zirrikituren bat, hondamendi horren erdian ere itxaropenerako lekua egongo balitz bezala. Istorio errealisten eredutzat har daitezke ipuin hauek, baina errealismo estuaren mugak gainditzen dituzte, errealitatearen deskribapenean oinarrituta ere sinbolizazioaren prozesurantz abiatzen baitira.
J.M. Lasagabasterren liburu baten izenburuan esaten zena errepikatuz, mimesitik sinbolora mugitzen da idazlea errealitate bortitz horren kontaeran. Bestalde, Sholokhovek jarrera ideologiko argia du, ez dago dudarik Iraultzaren aldekoa dela, edonola ere literatura egiten duenean ez du doktrinatzeko helburuarekin egiten, hori irakurlearen inperpretazioaren esku uzten du eta. Ipuinek tristezia ukitua duten znebaitetan. Gizakiek historia egiten duten neurri berberean sufritu egiten dute eta egoera horretan gizaki batzuek, xumeenek, gehienetan ez dute ahalmenik izaten historia bortitz horri aurre egiteko.
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Aitor Francos
Urrats galduen hotsa
Luis Garde
Jose Luis Padron
Simulakro bat
Leire Ugadi
Ibon Egaña
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
Mikel Asurmendi