susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Aurrejuzkuak hausteko | Idatz-olhetan »

Sakoneta / Juan Luis Zabala / Susa, 1994

Hamaika grina Itxaro Borda / Argia, 1995-01-29

Hamar urteko epean idatzi omen ditu Juan Luis Zahalak “Sakoneta” honetan bilduak diren ipuinak: urtean ipuin bat baino doidoia gehiago. Hitzetik hitzera senditzen da ontze luze eta hurriaren bilakaera, ixiltasunaren hotsaren mugetan. Ipuinen gaiak ugariak dira, baina hiru taldetan bana ditzazkegu: idatziaren presentzia, literatura edo kasetalaritza; zahartzaroa, hots denboraren iragaite minbera eta kirola azkenik, txirrindularitza partikulazki. Gure atsegin osorako hamaika mundu azaltzen dira Sakonetan berean.

Ez du jendarte edo zozietatearen kritika alderatekorik eskaintzen Juan Luis Zabalak. Alderantziz, eguneroko bizitzako detaileak metatuz, ipuinen beharraren arabera ordenatuz, sailkatuz honen barne mekanismo zenbaitetan zinikoak agerian uzten ditu, eztitasun frango eta ironia apurrarekin. Xehetasunaren izkribatzailea da agian Juan Luis Zabala, ornitologo itsua menturaz; behintzat hala ohitu gaitu liburuz-liburu.

Hiru gai taldeak molde desberdinez heltzen zaizkigu: adiskide batek besteai igorri gutun gisa, egunkari personal moduan, texto zahar azterketa bidez edo xinpleki orroitzapenak papereratuz. Dena dela araz edo moldez, bizitzea da lerratzen hostoetan behera, idazlearen gostuen eta phobien hildotik. Sakonetatik ilkitzen diren pertsonaiek ez dute nehor hiltzen, ordea bai solasaren haritik, heriotz xume mila jasaiten.

Juan Luis Zabalaren kontakizunak nonbait hasten dira, eta ondarrean idazleak pertsonaiak libre uzten ditu, ixtoriaren gune diferent batetan abandonatuz, pertsonaien, idazlearen eta irakurlearen bideak momento batez bereizten balira bezala. Egiazko bidaietan nola. Sakoneta ondartzan barna.