« Ankerra, basatia eta oldarkorra | Gerra garaia »
Euskal literaturaz / Piarres Lafitte / Euskal Editoreen Elkartea, 1990
Apezak azken hitza bere Itxaro Borda / Argia, 1993-12-19
Piarres Lafitte Iturralde luhusoar zenaren biziaz ez dugu xehetasun emaiterik naski, mito baten heinean ezagutua, baita gure artean. Idazle kolosala zela argi uzten digu, Euskal Editoreen Elkartearen 35. zenbakiko bildumak, Ereinen eskutik, Patri Urkizuk, Iparraldeko literaturzale finak, bildu dizkigu hainbat aldizkaritan banatuak ziren Lafitteren izkribuak, eta aintzin-solas gotorra egin dio argitalpen honi.
Irakurketak galdu arau, Lafitteren gostuak asmatzen dira, bai jendarte bai literatura mailan. Arras aldekoiak ziren artikuluak kometitu zituen Lafittek, horregatik agian gure interesa bahitzen dutenak, apezen eta jaunttoen idazlanak oroz gainetik laudatuz eta eredutzat altxatuz. Hutsuneen nagitasunak ditu nabarmen: adibidez, 192. orrialdean, erraiten digu nola Dibarrart Jatsuko koblakaria “Kanboko emazte bertsulari” batekin gatazkan arizan zen; “borrokaren” agerpen xeheenak luzatzen dizkigu, baina ez du mikorik egiten zelako “emazte bertsulari” haren izenaren irakurleei eskaintzeko. Etsenplu hori dela medio, dudarik ez da, Lafitteren ardura hurbilenen arabera moldaturik direla artikulu guztiak, geroko belaunaldier —gehienak gizonak…— buruz zuzenduak direlarik.
Ordea, azpimarra dezagun, aldekoikeria horretaz aparte, ikertze-lanetan higatu nahiko lukeenari “pista” frango seinalatzen dizkiola Lafittek. Ohargarria da, eta jeloskortzekoa baluke edozein ikasle-irakaslek, Piarres Lafittek eskumenean zeuzkan dokumentu ugariak zenbatuz. Non daude orain? Zein sototan gordeak? Erakustokiren batetan?
Lafitteren idatz-maneraz ere ez dugu gauza askorik erantsiko. Bakarrik aitortuko, hostotik hostora, euskaraz irakurtzeaz zinez gozatzen dela, neguko gau hotzenetan, sutondo beroan, attatta ixtorio sineskaitz eta frogaezinen kondatzen entzuten denean bezala.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi