« Apezak azken hitza bere | Kronika gaitza »
Loitzu herrian uda-partean / Luis Mari Mujika / Erein, 1993
Gerra garaia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1993-12-24
Nobela honekin Luis Mari Mujikak Txomin Agirre Saria irabazi zuen iaz. Kuriosoa da baieztatzea, baina aspaldi honetan ugaltzen ari dira gerra garaiko nobelak. Martin Ugaldek idatzi duen nobela, aurtengo Txomin Agirren sariaren irabazle egokitu dena, gerra ondorengo istorioetan murgiltzen da. Biek ala biek herri txiki bat aukeratu dute, batak Loitzu, Andoain, besteak, eta herri horietako giroa dakarte nobelara. Lehen, gerrako istorioek Auspoa sailean besterik ez zuten lekurik. Biografiak ziren, memoriak, naturaltasunez eta bizitako esperientziak eman ohi duen indarrez kontatuak. Luis Mari Mujikarena ez da ez biografia, ez memoria liburua, nobela baizik. Pertsonaiak eta beren ingurua asmatuak dira, nahiz eta irakurri ondoren pentsa daitekeen gertatutako errealitate batekin zerikusirik baduela. Ezin da bestela izan, Luis Mari Mujikak ez baitzuen gerra bizi, baina, beste askok bezala, entzungo zituen hor hemen makina bat pasadizo eta kontu.
Interesgarria da nobela hau. Ez nuke esango nobela egiteko modua berria denik, Andu Lertxundik idatzitako “Hamaseigarrenean aidanez”en antz handiagoa baitu, kontatzeko era ikusita, Garcia Marquezen “Crónica de una muerte anunciada”rena baino. Ohiturazko nobelen edo kostunbristen sailean sartuko nuke, nik, baina badakit egileak nahiago duela “errealismo majiko”arenean sailkatu berea. Dena dela, nobela honek badu zer aipatua. Ez da nobela guztiz lineala eta ikuspegi bakarrekoa. Nobelaren argumentoa daramaten pasarteekin batera, gerra inguruan kokatuak, badira beste batzuk, gaurrengo egoera deskribatzen dutenak. Bi tempo horien artean harreman zuzena dago, batak bestea dakar, eta esan beharra dago, pasarte moderno horiek oso politak dira, hunkigarriak neurri handian.
Beste kontaketan, nobelaren funtsa osatzen duten pasarte edo kapituluetan, ondo deskribatutako dago herri txiki bateko giroa: pertsonaien arteko liskarrak, ezinikusiak. Elkarrizketak, hori bai, batzutan esajeratuak dira, esan nahi dut, ez direla oso sinesgarriak gertatzen. baina, beste batzutan, badute freskotasuna. Arinak dira, nobelaren tonu orokorrarekin bat datozenak. Pertsonaien arteko bereizketa (onak eta txarrak) koerentea iruditzen zait nobelaren planteamenduarekin; esan nahi dut, ez dela konplikatua bat ere. Eta gustora irakurtzen da. Nahikoa, dena dela, lehen nobela izateko.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo