Orain / Itxaro Borda / Susa, 1998

Orainaren mina Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-10-10

Izenburuak denbora-erreferentzia puntuala dakar. Balio du poemen gaurkotasuna adierazteko; izan ere, azken urteotako poemak bildu baitira liburu honetan. Hiru zatitan banaturik, liburua kronologikoki atzekoz aurrera antolatuta dago: “Ahüzkiko Argi-Kantak” (1995-1997), “Deep Northern Way” (1994) eta “Itsasoaren Bihotzeraino” (1993). Aurelia Arkotxak oso ondo argitzen digu hitzaurrean era horretan banatzearen helburua: “Ohar gaitezke, gaurkotik iraganera doala bidea, anamnesiaren norabidea segituz”. Beraz, pentsa daiteke amnesiari aurre egiteko saioa datekeela liburua. Eta, egia esan, bada eta, era berean, ez da. Bada, idazteko ekimenaren funtsa, iluna argitzea den bezala, ahaztura oroimen bilakaraztea baita. Idaztea denboraren aurka jotzea da, uneko unea bere horretan harrapatu eta betirako iraunaraztea. Eta era berean, memoriaren ahaleginaz harago doa liburu hau. Itxaro Bordak ez du iraganaz soilik idazten, orainaz ere bai. Eta orainaren memoria ez da iraganarena bezain sendoa. Iragan-mina izan daiteke poesiagai, baina zer gertatzen da orainarena denean poetaren mina?

Horretaz, liburuaren mamia “Deep North Way” da, edo gurean esanda “Iparralde Sakonera Bidea”. Berrogei prosazko lan, Aurelio Arkotxaren hiztetan: “berrogei sofrikariozko gelditze, dolu-bide luze honetan”.

“Deep North” Itxaro Borda bizi den lurraldearen metafora dugu. Hala ageri da poema batean: “Hogeitabost mila jende ginen, hogeitabost mila bihotz urratu, gure lurrean exilioan bezala bizi ginenak…”. Metafora gisa argia da, bi hitzetan adierazten baitu dozenaka edo milaka esaldiz adieraz ez daitekeena. Hori da poesiaren indarra. Barne-bidaia gisa antolaturik dago, esan daiteke geografia intimorainoko bidaia dela, hasi heriotzetik, norbera astinzten duen gertaera lazgarri batetik eta ibili norbera plurala egiten den lurralderaino. Min batetik beste min batera, eta tartean bakardadea, isolamendua, hizkuntzaren heriotza, arroztasuna (nor bere herrian), barne exilioa…

Poema sakonak dira, gogorrak beharbada, egoera tamalgarri baten lekuko, ordea. ” The Deep North”, guk ere askotan ahazturaren sareetan gorde dugun postala.