susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Idazlearen egunerokoa | Izaera kontua »

Arima enkoniatuak / Xabier Mendiguren E. / Elkar, 2006

Lau ipuintxo Igor Estankona / Deia, 2006-09-08

Lau ipuintxo dira, izan ere, Xabier Mendiguren Elizegik opatzen dizkigunak. Ez daukate ipuinen —luze gogoratzen diren ipuin sakonen— hezurdura pisutsua, baina euren arintasuna dute bertuterik behinena. “Hamasei ipuin amodiozko” bikaina izan zen irakurri nion azken ipuin liburua, eta esan beharrean nago honako honek gehiago entretenitu nauela, baina gutxiago inpresionatu. Entretenimendua hain da ezdeusa, non ahaztu egiten baiten. Baina liburu efimero hauek ere osatzen dute literatura.

Lehen kontakizunak —”Gutun hau”— ez dauka besteen maila eta melenga xamarra da. Hanka horren faltan beste hiru kontakizunek eusten diote, nire ustez, Arima enkoniatuak honi: “Tximeleta ez bezala” politak, “Hankapalo” biziak eta “Arrautza frijituak” bitxiak.

Xabier Mendigurenek istorioan aurrera egiteko modurik primarioena erabili ohi du. Jadanik gutxi dira hain era ordenatuan eta mailakatuan idazten duten euskal ipuingileak. Beasaindarrak kontaketaren plazerra besterenganatzea du helburu narrazio bakoitzean, eta terraza batean norbaitek gauza aski normalak kontatzen dituen moduan helarazten ditu fikziozko bizipenak. Lau ipuinotan erraz konfesatzen ez diren sentimentuak ageri dira, edo osterantzean normaltasunetik harago doazen txikikeria pertsonalak, baina denek dute halako hurbiltasun edo sinesgarritasun artifizial bat. Teatroan bezala, keinuak apur bat exageratuz eta ahotsa arean altxatuz iristen da idazlea metro askora daukan publikora.

Tetroan bezala, pertsonaiek bizi kontatzen dituzte jazoera guztiak, eta nabarmendu gura dituzten puntuetan gelditzen dira. Gozo-gozo eramango zaituzte aktoreek koadrilla-maitasunen bila, edo maitasun ezinezkoak bizitzera, edo harreman pribatuen barrunbeetara. Eta idazle saiatuaren inteligentziak soilik lor dezake hori, nahiz eta, esan dugun legez, entretenimendua ez den deus gure literaturan.