kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Auzoak / Urtzi Urrutikoetxea / Susa, 2005

Bilboko erlauntza Igor Estankona / Deia, 2005-07-12

Portugaleteko itsasadarra Bilboko itsasadarra da honez gero. Auzuneen mugak lausotu egin dira eta euren buruaren kopien kontran hasi eta bukatzen dira. Inguruko herriek, ostera, gero eta auzune antz handiagoa dute; eurak ere diluitu egingo dira denborarekin. Nortasun propioa zeukan eremu oro “Bilbotartzen” ari da, kontzeptua zabaldu egin da, luzatu Santurtziko porturaino. Kokoak zuloa utzi du eta itsaso-gose da.

Urtzi Urrutikoetxearen Auzoak ezin zitekeen garai hobean etorri, berretsi eta berregin biak batera egin behar diren garai nahasiotan. Erraz ahaztuko ez dugun argazki sorta eder bat utzi digu ipuin liburu honetan. Auzunea —lekua— eta auzoa —biztanlea— kontzeptuen artean sortzen den nahaste sotila profitatuz beharbada, geografia fisikoaren eta sozialaren ertzetan ibili da Santutxuko idazlea, gustura, goitik behera menperatzen duen giza-eremuaren gainean fikzio lehorra eginez, fikzio erreala.

Auzoak, ordea, ez da errealismo existentziala. Ez da ari gure kondizioaz, ez bizimoduaz, ez portaeraren kausetaz. Bilborenganako errespetu larregizko batek asmo hori mantsotu duela esango nuke. Kontakizuna gutxitan galtzen da hausnarketan, inoiz faltan ere botatzen da metafisika apur bat, begi-bistakoaren gainetik legokeen kritika apur bat, eskatzen hasita.

Protagonista bako liburua da honakoa. Hezur haragizkoa den Bilbo dakusagu erdi-erdian, hots, handik pasatutako bakoitzaren hezurrak eta haragiak mamitzen diren lekua. Inmigranteek, burgesek edo industriako beharginek egiten duten Bilbo, bertan bizi barik ere bizi daitekeena, eta bertan bizita ere batzuk guztiz bizi ez dutena. Akzioaren puntu jakin batean hartu eta uzten ditu Urrutikoetxeak. Pausurik pausu bizitza kontatzen da hemen, gupida erabili barik, edo tragedian birkreatu barik, galdetu barik erleak zoriontsuak diren guztiz, edo apur bat, edo bat ere ez.

Horixe, funtsean: euretaz eta hiriaz zer edo zer gehiago jakiteko gogoz gelditzen da bat, sakontasun egarriz. Gezurra zein egia izan, tesi baten esperoan. Etorkizuna gaur hasten dela eta formarik ez daukala aditzera ematen duten ipuinak —“Basurtuko erietxean”en gisakoak—, horiek dira irakurlea asebete dezaketenak.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak