« Itsasoa eta ispilua | Milurtekoaren zain »

Emakume ezezagun baten gutuna / Stefan Zweig (Edorta Matauko) / Igela, 2005

Azken muturrerainoko maitemina Ander Irizar / Diario de Noticias, 2006-04-16

Klasiko modernotzat jo genezakeen beste autore batekin aberastu du azken aldi honetan Igela argitaletxeak bere Literatura Saila. Stefan Zweig idazle austriarraren Emakume ezezagun baten gutuna da, hain zuzen, Igelak berriki euskarara ekarri digun obra. Kontakizun oso laburra izanda ere, intentsitate handikoa dugu liburua, “samurra eta lazgarria aldi berean”, Edorta Matauko euskaratzailearen hitzetan. Emakume batek beti maite izan duen gizonari gutun batean azaltzen dio haur bat zenetik nolako maitasuna izan dion, nahiz eta hura ez den sekula horretaz ohartu eta jabetu.

Zinezaleei, beharbada, ezaguna egingo zaie istorioa eta izenburua. Izan ere, Max Ophüls zuzendariak film bat egin zuen liburu hau oinarri hartuta 1948an, zuri-beltzeko obra klasiko bihurtu dena; bestalde, iaz bertan, gure pantailetan ikusi ahal izan genuen liburuaren bigarren egokitzapena, Xu Jinglei txinatarrak egina hain zuzen. Istorio hau zinerako hautatu izana, bai orain mende erdi eta bai gaur egun, hala mendebaldean nola ekialdean, adierazgarria da egia esatera, gizakion sentimenduak, bizi gaituzten grinak eta obsesioak, izan ohi ditugun jokabideak betikoak eta non-nahikoak diren seinale, seguruenik. Horrela, bada, idatzi zituen beste lan batzuetan bezala, giza nortasunean eta psikologian aztarrika ageri zaigu Zweig nobela labur honetan ere, maitasuna hartuta hemen aztergai, haren esanetan ardoa bezala baita, gozagarri batzuentzat eta galgarri beste batzuentzat.

Ez dugu hau euskarara ekarritako Stefan Zweig-en lehenbiziko nobela. Orain zazpi urte, 1999an, Xake nobela argitaratu zuen Alberdania argitaletxeak, Xabier Mendiguren Bereziartuk itzulita. Oraingo hau, lehenago esan dugunez, Edorta Mataukok itzuli du, alemanetik zuzenean. Aurretik ere itzuliak ditu Mataukok beste bi literatura-lan; hain zuzen ere, Harry Crews-en Autoa (1993) eta Joseph Roth-en Leviatana (1998), biak ere Susa argitaletxearekin argitara emanak. Zweig-en Emakume ezezagun baten gutuna itzultzen arabarrak taxuzko lana egin duela esan beharra dago, eta liburuak, bere laburrean, bazuen zailtasunik: hizkera preziosista xamarra, tratamenduekiko gorabeherak (alemanezko Du eta Sie nola eman)… Azkenean, ordea, Igelaren Literatura Sailerako beste ale eder bat gehiago izan da emaitza.