« Bizitzaren metafora | Idazkera ariketak »
Beirazko giltzak / Jaume Fuster / Elkar, 1997
Joan zaiguna Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-02-14
Jaume Fuster hil egin da, duela gutxi. Kronika moduko hau argitaratzen denerako, egunak edo asteak izango dira hura joan zaigula. Ez nuke ahantzi nahi, beraz, Jaume Fusterrek euskal literaturari ekarritako onura, izan ere bi liburu baitira, nik dakidala, euskaraturik dauden harenak. J. A. Arrietak itzuli duena da bata (Beirazko Giltzak); Anna i el detectiu, bestea (euskaraz Ana eta detektibea, Felipe Juaristiren itzulpena, Desclée de Brower, 1997). Nork bere buruaz hitz egitea itsusi geratzen da, jakineko kontua da hori, baina esan nahi nuke istorio polita dela, atsegina, misterioz betea, irakurgarria (neronek itzulia bada ere).
Liburu asko idatzi zituen Jaume Fusterrek, generoak ere bat baino gehiago ziren jorratutakoak. Tolkien katalana zen batzuen iritziz (horixe irakurri berri dut Madrileko egunkari batean), guregana iritsi dena, ordea, haren polizia-istorioak dira (Lluis Arquer, Fusterren detektibea, Ross Macdonalden Lew Archer omen. Hala irakurri dut Bartzelonako egunkari batean). Dena dela, maisua zen nobela-klase horretan (polizia-nobela idazten alegia), eta Ross Macdonalden zordun bada ere (ezin dut, nahita ere, iragana erabili), Chandlerrena ere bai neurri berean. Eta Chandler Chandler da, ez dezagun ahantz.
Goazen J.A. Arrietak itzuli duen liburura. Hamazazpi istorio dira guztira. Lehenago, zirriborroan, “El Mon” aldizkarian azaldu ziren, beste askorekin batera esan nahi dut (ehun bat istorio idatzi baitzituen). Joko gisa daude antolatuta, hori garbi dago. Istorio bakoitzean misterio bat azaltzen da, eta idazleak misterio argitzeko urratsak emateaz gain, bakoitzarentzako giltza ere ematen du. Hortik, izenburua bera (Beirazko Giltzak). Proposatutako jokoa hauxe da: Lluis Arquerren abentura bakoitza irakurri ondoren, irakurleak bilatu behar ditu kasua argitzeko lagungarri izan diren arrastoak.
Beste zerbait esan nahi dut amaitu baino lehen. Lluis Arquer bere garaiko detektibea da. Begi-luzea denez, errealitateko gauza gutxik egiten diote ihes. Berdin argituko du politikari zenbaiten ustelkeria nola dirua erraz egin nahi duten enpresarien iruzurra. Gaur-gaurkoa da, eta badu salaketa kutsua ere batzuetan.
Itzulpena ona da (J.A. Arrietarena). Testuak ederki irakurtzen dira.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera