« Triangelu bitxia | “Soinujolearen semea”-ri buruz »

Esan gabe neukana / Agurtzane Juanena / Elkar, 2003

Esan gabe neukana Ana Unanue / Aizu!, 2004-01

Istorioa: Franco hil bezperan, 1975eko irailean, atxilotu zuen Poliziak Agurtzane Juanena, orduan 18 urteko ikasle eta klandestinitatean militante zena. Hamabi ordu besterik ez zituen eman polizia-etxean, baina larriki zauritua atera zen, bere burua leihotik bota baitzuen lagunak ez salatzearren. Polizia-etxean eta ondoren bizi izandakoaren kontakizuna da liburua.

Emaitza: testigantza hunkigarria. Sufritutako torturak isilean gorde zituen urte askotan Juanenak —familiak ere ez omen zion galdetu polizia-etxean gertatutakoaz—, baina ahaztu, ez zituen inoiz ahaztu. Oinaze hura paperean jartzen hasita, kontakizun pertsonal bezain zintzoa atera zaio. Egin ziotena baino gehiago, berak nola bizi izan zuen, ordu haietan sentitu eta pentsatu zuena, kontatzen du.

Nabarmentzekoa: testuaren biluzia eta apala. Koldo Izagirreren meritua ere izango da egilearen ahotsa eta tonua errespetatu izana, berak orraztu baitzuen testua. Biktimismotik urrun, Juanenak umil-umil idazten ditu bere gogoetak, horiek jendaurrean agertzeak oraindik lotsa emango balio bezala. Eta horiek zuzen-zuzen iristen dira irakurlearengana, bizipenak horren latzak eta sentipenak hain benetakoak direnean ez dagoelako adjektibo edo kiribil ideologiko askoren beharrik.

Esaldia: “Nik ez nuen beste irtenbiderik ikusten: inmolazioa edo tortura. Gaztetan ez da printzipioekin negoziatzen”.