« Aldian behin hartzeko pilulak | Amua »
Zeldak / Elena Olave / Balea Zuria, 2019
Hari eta argizarizko lumak Igor Estankona / Argia, 2020-01-26
Dedalo eta Ikaro aipatuz, hegalen metaforarekin, Elena Olavek (Durango, 1997) gaztigatzen digu, liburuaren hasiera-hasieratik, berea askatasunari eta kateei buruzko liburua dela.
Joseba Sarrionandiak aitzin-solasean ere badio: “Ez dakit zelan. Ez dit dardo pozoiturik bota, ez nau plazer promesez erakarri, ez kantuaren alegrantziaz xarmatu. Ez diot futbolekoak bezalako golik edo espekulaziorik entzun, ez dit Nizako terrazetan paseatzen diren zinegileenak lako ipuinik kontatu. Zerenarik ere ez dut ikusi, liburuan zehar bilatu arren, ez manaturik. Elenaren poesiak bestela erakarri nau: solasean isilduz, erakutsian ezerakutsiz, ahaztuan oroituz, kulturan lotsaz…”.
Déjà vu antzeko bat, bai. Gozoa. Kasikoetara egiten du Zeldak labur-labur baina sakon honek, jaiotzen ari den zer edo zer iradokitzen duena, bila ari dena poesia eite bat kontsolamenduzkoa. Elena Olavek bere dudak eta bere sentimenduak errenditu gura lituzke poemetan, azalpen baten aiduru bezala ikusten zaio maiz, eta denborak janda bezala. Denbora baita, aipatu zein ez, liburuaren ardatza: “Asteko neke pisuak bortizki bultzatzen gaituenean/ behera begira larriki joatera,/ denboraren igarotzeak memoria herdoildu behar duela onartzera”.
Metamorfosi guztiak liburu batean. Zeldak aldaketari buruzko tratatua ere bada, borroka baten testigantza, gertatzen ari zaigunari zentzua bilatzeko ahalegina. Idazleak bere irakurketa guztiak, bere iturriak, bere inspirazioak ekarri ditu. Zitaz eta erreferentziaz beterik dago Zeldak.
Dekantazio bat, birfintze bat, horixe falta zaio. Zeldak ez baita erritmoa, edertasuna, mikaztasuna edo nerbioa. Zeldak da hausnarketa, izarrak irakurtzea, erantzunak bilatzea: “Gaueko zeru oskarbian topa daitezkeenak iltzatuak,/ ekaitz osteko barean ostenduak, Ikusi makusi/ jolas nomada honetan orain arte ahantziak izan ditugunak”.
Ez dizkit barruak inarrosi, ez dit ezer berria ekarri, ez nau harritu. Eroan egin nau, hori bai, Elena Olaveren erudizioan barna poesiaren esploratu gabeko zenbait lurralde ezagutzera, hegoetako argizaria urtu zaidan arte.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo