« Amodioaz edo | Turkiatik Iranera »
Ararat mendiaren sumina / Yasar Kemal (Fernando Rey) / Alberdania / Elkar, 2003
Herriaren hatsa Igor Estankona / Deia, 2003-04-22
Kemalismoak uniformizatu eta pobretutako Anatoliaren aberastasun izugarria agertzen da Yasar Kemalen obran. Fernando Reyk itzulitako “Ararat mendiaren sumina” idazle honen lanaren paradigmatzat jo dezakegu. Herri Kurduaren epopeia txiki honetan mila irudi, istorio eta sentipen kontatzen dira, mundu zabalean edozeinek ulertu eta gozatzeko modukoak. Gaur egungo Turkian injustiziaren aurka altxatzen diren milioka ahotsetatik Yasar Kemalena da, behar bada, ezagunena. Baten baino gehiagotan inguruka ibili zaion Nobel Sariak suposa dezakeen aitorpen unibertsalarekin zein hori barik, bere literatura gorengoa da jadanik.
Kurdistanentzat aspaldiko partez bonben artean bide lauso bat —beste traizio bat?— irekitzen ari den honetan asko hitz egiten ari gara peshmergetaz eta gerrilarietaz. Estaturik gabeko nazio handienaren historia eta ametsak zeintzuk diren ikasteko egokia da nobela hau, baina baita guda eta maitasuna maisuki biltzen dituen irakurtaldi ahaztezin bat izateko aukera paregabea ere.
Herri-kulturatik eta berdintasunaren kontzientzia sakonetik edaten duen literatura landua eta sakona da Yasar Kemalena. Maitemindu egiten du. Arrano baten hegalditik hasi eta bikote batek elkarri zor dion maitasuneraino, gauzak kontatzeko indar berezi bat du idazle honek. Irakurri egin behar da, ordea, kontatzea hain baita zaila. Ekialdeko kulturaren aurpegi bi (India edo Pertsiako epika eta ahozko literaturako erromantikotasuna) bat eginda gozatzeko modua izango du irakurleak.
Gizakia zurrunbilo bat dela ondorioztatuko du irakurleak Mahmut Khan, bere alaba Gülbahar eta honen maitale Ahmeten arteko triangeluak osatzen duen istorioan aurrera egin ahala. Hiru hauek eta beste hainbat pertsonaiek bizitzaren aurrean egiten dituzten hautuak erabili gura ditu Yasar Kemalek ohorea, bizitza, zuzentasuna edo fideltasunari buruz hausnartzeko. Baina beste hari batek ere zeharkatzen du “Ararat mendiaren sumina”. Bigarren ari horrek izaera kolektiboa du. Gizataldeek —eta beraz, gizateriak— gorputz bakar eta borondate batu bezala izan dezaketen indarra da. Ahmed eta Gülbaharrek Mahmut Khan boteretsuaren kontra egitean pizten duten kontraesan moralaren aurrean herriak hartzen duen jarrera da, finean, liburuko ikaspen ederrenetako bat hainbeste edertasun biltzen den liburu honetan.
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Pleibak
Miren Amuriza
Mikel Asurmendi
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui