kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Erraiak / Danele Sarriugarte / Elkar, 2014

Erraien ausardia Josebe Egia / Gara, 2014-07-28

Arantza Santestebanek egunkari honetan “Autozentsura” izenburupean argitaraturiko artikuluko zenbait hitzek ekarri zidaten gogora liburua, azkenaldian gusturen irakurri dudan irakurgaia: “Erraiak”, Danele Sarriugarterena. Bukatu eta itxi nuenean, galdetu bainion neure buruari idazle gazteak inolako zentsurarik aplikatu ote zion bere buruari, orri horietako lerro guztietan hain justu kontrakoa eman arren; besteak beste, horrexek egiten du hain interesgarri eta gozagarri, inolako konbentzio sozial edo lotsak mugatu gabeko kontakizun gordina dela.

“Esan nahi den horri hainbeste buelta eman ondoren, edukia arindu eta publikoarentzat produktu mastekatua eskaintzea” —aipatu artikuluan autozentsura zer den— seguru ez zela izan Sarriugarteren helburuetako bat, narrazio espontaneo bezain desordenatua eta erabat barnekoa baita… Nola bota kanpora, bestela, erraiak mugiarazten dizkizuten horiek? Bota litezke suabeago, jakina, hartzailea gehiegi ez zipriztintzen ahaleginduta; edo sakon-sakonena nork beretzat gordez azalekoagoa eskainita, sakontasunak beren egia osoan beti izaten baitira eskandalagarriagoak, edo deserosoagoak, behintzat. Hala izan balitz, ordea, liburua ez zatekeen deituko “Erraiak”, eta benetan irakurlearekin eta irakurlearekin bakarrik pentsatuz idatzitako orri piloa besterik ez zen izango. Ziur aski, ez hain dibertigarria. Eta, dudarik gabe eta batez ere, ez hain ausarta.

Ziur nago inork ez duela jo, ezta otu ere, “emakumeentzako literaturatzat”, emakume batek idatzia izan arren, bere buruari buruz, bere bizipen, gogoeta eta izu-paranoia-desirak jasota; kuriosoa, ezta?, kontuan hartuz gero, gainera, maitasunak eta maitasunik ezak, eta sexuak, leku dezente hartzen dutela. Nago horren arrazoia gaiak direla —eta zenbait gairik eza, emakumeon gustuko ustezko berezko horiena—, baita berauei heltzeko hizkera eta moldea ere. Pozarren jakinarazten dizuet dezente aldentzen dela —bejondeiola!— argitaletxeen eta oro har mundu osoaren iritziz emakumeok kontsumitzekoak diren argitalpenetatik; esango nuke idazleari bost axola izan zaiola nork eta zein generotakoak ekingo dion irakurtzeari behin plazaratuta, lasai asko geratu dela zehazki gogoak eman diona sortuz eta, inori baimena eta barkamena eskatu gabe, Euskal Herriko liburu dendetan paratuz. Eta, arraioa, eskertzekoa da tarteka perfektu eta zoriontsu izatetik urrun, nahiko galduta sentitu ohi direnen existentzia berresteko aukera izatea, batik bat norbera barregarri bakarra ez den lasaitasuna eduki ahal izateko. Izan ere, sentimenduetan eta berauen adierazpenean autozentsuratzen baitugu gehien geure burua, energia ikaragarria xahututa.

Irakurri nion 25 urteko idazleari badakiela ez duela sekula berriz halako libururik idatziko. Ulertu nion, eta liburua irakurtzen baduzue, zeuek ere konprenituko dituzue hitzok. Espero dudan gauza bakarra da, idazle interesgarria sortu zaigulakoan, urteek aurrera egin ahala zentsura beragandik urrun edukitzeko gaitasunari eusten jakitea. Ez baita hain erraza…

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak