susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Alkasoroko Benta | Poliedroaren hostoak »

Amodioaren martirra / Ernest Daudet (D. Elizetxe) / Euskaltzaindia, 2013

Folletoi erromantikoa Javier Rojo / El Correo, 2014-06-07

Gure literaturan testuen urritasuna hain handia da, non pixka bat zaharra dirudien edozein idazlani izugarrizko errespetuz begiratzen baitzaio, ia-ia klasiko izena emateraino. Edonola ere, pozgarria da ikustea urritasun horren pertzepzioa aldatuz doala, hor zehar erdi galduta zeuden testuak berreskuratzean. Eta halako berreskuratze bat eskaintzen digu Xabier Altzibarrek idazlan honetan. Izan ere, 1900 eta 1901 urteetan zehar “Le Pays Basque – Eskual-herria” kazetan atalka argitaratutako nobela baten edizio berria eskaintzen digu. Jatorrizkoa ez da euskarazkoa, moldapen-itzulpen baten aurrean gaude-eta. Nobelak “Amodioaren martirra” du izenburua eta azpititulu moduan “Dolores, emazte bat berthutez bethea” agertzen zaigu. Jatorrizkoaren egilea Ernest Daudet dugu, eta euskal itzulpenaren arduradun moduan, berriz, D. Elizetxe azaltzen da. Jatorrizkoaren egilea dela-eta, esan behar da gaur egun ezezaguna bazaigu ere, Ernest Daudet (1837-1921) bere garaian idazle ospetsua izan zela Frantzian, liburu askoren egilea, nobelak eta historia liburuak idatzi zituen, poligrafoa izan zela alegia. Egilea gaur egun ahanzturaren zurrunbiloan galduta badago, euskal bertsioaren egileaz esan daiteke ez dela inoiz zurrunbilo horretatik atera, ez baitakigu nor zen Elizetxe delako hura, ezta benetako izena zuen edo nortasuna ezkutatzeko erabilitako goitizena.

Nobelagintza historiko klasikoa desegitean sortu ziren folletoi historiko erromantiko horietako bat dugu aurrean, Frantziako iraultzaren urteen inguruan kokatua, non amodiozko triangelu nahiko topiko bat kontatzen zaigun. Altzibarren edizioan 1900-1901 urteetako euskal argitarapen ez oso txukunaz gain, gaurkotutako bertsioa ere eskaintzen zaigu, irakurleen lagungarri.