« Arestik mailuz jotako harrizko mahaia | Hizkuntzari buruz »
Xake mate / Alberto Ladron Arana / Elkar, 2002
Literatura Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2002-06-23
Susmoa daukat, liburua irakurri ondoren, gazte sailean ere ez lukeela paper txarrik egingo. Ez naiz ahoberokeriarik esaten ari. Hasteko, pertsonaia nagusiak, neska-mutilak dira. Liburuko bitxikerien artean esan dezadan mutikoaren izenik ez dakidala oraindik, beharbada hor nonbait ageri da, eta ni ez konturatu. Neska, Angela da, zintzo eta maratza baita, izenak adierazten duena bezalakoxea. Mutikoa elbarria da eta hiru soinu ditu buruan kendu ezinik: gerra garaiko bonbardaketena (alemana baita, eta Bigarren Mundu Gerra jasandakoa); gurpil-aulkiaren ardatzarena, eta zurezko xake-piezek beren kutxatik ateratzean egiten dutena. Hiru soinu horiek buruan, gurpil-aulkira kondenatua, xakea izango da bere bizitzari nolabaiteko atsegin eta plazera emango dion jokoa. Xakean jokatzearekin batera ikasiko du munduak taularen antza duela, eta xake jokoak berez ez duela ezberdintasun handirik gerra jokoaren aldean, ezta bizitzaren aldean ere. Mutilaren begien aurrean gerra ondorengo historia bat azalduko baita, penizilina kontrabandistena hain zuzen. Graham Greeneren eleberri eder hartan bezala, Hirugarren gizona izeneko hartan bezala, penizilinaren inguruko trafikoak ezbeharra ekarriko du eta zoritxarra ere bai azkenik. Historia sinplea da, pertsonaia gutxi ageri dira, baina pertsonaien deskribapena mutiko baten begiek ikusten dutenari lotuko zaio, lehen pertsonan idatzita baitago. Hark bere fantasian izan ere, Erregina Beltza eta Erregina Zuria bereiztuko baititu. Giroa ere mutikoaren fantasiak marraztutakoa da gehienetan. Pasarte batzuk, egia esan, oso zinematografikoak dira: sotoetako giroa, sotoen deskribapena.
Historia sinplea da, esan bezala, baina idazleak ongi aprobetxatu ditu elementu guztiak, eta ongi erabili ere bai nobelan zehar, nola jokalari ausart eta jakintsu batek xake-piezak taula baten gainean. Azken finean bizitza literaturaren aldean jar daitekeen bezala, literatura ere jar daiteke xake-jokoaren aldean.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo