kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Xake mate / Alberto Ladron Arana / Elkar, 2002

Literatura Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2002-06-23

Susmoa daukat, liburua irakurri ondoren, gazte sailean ere ez lukeela paper txarrik egingo. Ez naiz ahoberokeriarik esaten ari. Hasteko, pertsonaia nagusiak, neska-mutilak dira. Liburuko bitxikerien artean esan dezadan mutikoaren izenik ez dakidala oraindik, beharbada hor nonbait ageri da, eta ni ez konturatu. Neska, Angela da, zintzo eta maratza baita, izenak adierazten duena bezalakoxea. Mutikoa elbarria da eta hiru soinu ditu buruan kendu ezinik: gerra garaiko bonbardaketena (alemana baita, eta Bigarren Mundu Gerra jasandakoa); gurpil-aulkiaren ardatzarena, eta zurezko xake-piezek beren kutxatik ateratzean egiten dutena. Hiru soinu horiek buruan, gurpil-aulkira kondenatua, xakea izango da bere bizitzari nolabaiteko atsegin eta plazera emango dion jokoa. Xakean jokatzearekin batera ikasiko du munduak taularen antza duela, eta xake jokoak berez ez duela ezberdintasun handirik gerra jokoaren aldean, ezta bizitzaren aldean ere. Mutilaren begien aurrean gerra ondorengo historia bat azalduko baita, penizilina kontrabandistena hain zuzen. Graham Greeneren eleberri eder hartan bezala, Hirugarren gizona izeneko hartan bezala, penizilinaren inguruko trafikoak ezbeharra ekarriko du eta zoritxarra ere bai azkenik. Historia sinplea da, pertsonaia gutxi ageri dira, baina pertsonaien deskribapena mutiko baten begiek ikusten dutenari lotuko zaio, lehen pertsonan idatzita baitago. Hark bere fantasian izan ere, Erregina Beltza eta Erregina Zuria bereiztuko baititu. Giroa ere mutikoaren fantasiak marraztutakoa da gehienetan. Pasarte batzuk, egia esan, oso zinematografikoak dira: sotoetako giroa, sotoen deskribapena.

Historia sinplea da, esan bezala, baina idazleak ongi aprobetxatu ditu elementu guztiak, eta ongi erabili ere bai nobelan zehar, nola jokalari ausart eta jakintsu batek xake-piezak taula baten gainean. Azken finean bizitza literaturaren aldean jar daitekeen bezala, literatura ere jar daiteke xake-jokoaren aldean.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak