« Barrutik kanpora | Ipar haizearen kontra »

Lasterka / Jean Echenoz (Gerardo Markuleta) / Meettok, 2011

Pertsonaia erreala Juan Ramon Makuso / El Diario Vasco, 2011-12-11

Idazten jarri eta badirudi berehala fikzioan pentsatzen dugula; pentsatzen dugu beti asmatu beharra dagoela, ezin dela kontakizun bat eraiki bizitza errealetik, eta ez naiz ari auto-fikzioaz edo biografiaz. Ez, Jean Echenozek, idazle frantziarrak, Lasterka liburua idatzi duenean, Emil Zatopek korrikalari txekoslovakiarraz baliatu da bere eleberria eraikitzeko, aurreko eleberrian Ravel musikariarekin egin zuen bezala. Eta hirugarren bat idatzi du, Des éclairs, Tximistak, zientzialari bat da protagonista gisa, aurki ere Meettok argitaletxearen eskutik, aurreko biak bezala, gurean izango duguna. Liburu guzti hauek Gerardo Markuletak euskarara ekarri ditu.

Jean Echenozen Lasterka, nobela bizia da, ia-ia esan daiteke kutsatu egiten gaituela Zatopeken korrikaldiak. Prosa fina da baina baita ere esan daiteke, ez dituela apaingarririk. Zuzena da, esaldi laburrez osatua, eta irakurlea, lasterka doa pausu arinez. Esango nuke idazlearen ideia dela pertsonaiaren bizitza erreala kontutan hartuta, bera arduratzen dela pertsonai horren portaerak azaltzea, eta ze erlazioak dituen mundu jakin batean. Eta hau esanda esan behar da egileak ongi islatzen duela Txekoslovakia komunista. Zatopek inbasio alemaniarrean hasten da korritzen eta jarraitzen du korrika Txekoslovakia sozialistan. Honek pertsonaiari ematen dio halako ezaugarri bat, eta da, ikur bat bilakatzen dela. Echenozek irribarrezko moduko bat eragin arazi egiten du irakurlearen baitan, denon begi bistan baitago mugimendu historiko horiek, agian ilusio bat izan direla Europan. Baina azpimarratu behar da, idazleak jokatzen duela pertsonai erreal batekin nobela bat eraikitzeko, eta hau irakurlearentzat elementu interesgarri bat da.