kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Maigret / Georges Simenon (Juan Mari Mendizabal) / Igela, 2010

Besterik gabe, Maigret Ander Arana / Diario de Noticias, 2011-01-11

Igelaren eskutik Juan Mari Mendizabalek euskaratutako eleberritxo hau ia oharkabean pausatu da liburu-dendetako apalategietan. Oharkabean diot, bai, argitaletxearen webgunean ere alferrik bilatu baitut sakelako argitalpen honen berri. Eta bai Simenonek bai Maigretek ere beste zerbait merezi zuten, areago kontuan hartzen badugu komisarioaren abenturak euskaraz irakurri nahi izanez gero eskura dauden aukera bakarrak direla Eusebio Erkiaga lekeitiarrak 1954an itzulitako Aspaldiko Maigret (Andres Urrutia euskaltzainburuak atondu eta aurten Labayruk argitaratua) edo Iñaki Mendigurenek euskara ikasten ari direnentzat prestatutako Enigmak.

Ez baita ahaztu behar Georges Simenonen obrari buruzko datuak ez sinesteko modukoak direla. Maigret komisarioaren abenturei bakarrik erreparatzen badiegu, 75 eleberri eta 29 ipuin idatzi zituen, baina hori haren lan erraldoi eta amaiezinaren zati bat baino ez da, Maigretenak ez diren beste horrenbeste baino gehiago idatzi zituelako, eta beste horiek direlako, askoren ustez, benetako literatur balioa dutenak. Eta hala ere, XX. mendeko idazlerik oparoena izan zenak ez zuen lortu Frantziako Akademian sartzea (Alejandro Dumasi ere antzeko zerbait gertatu zitzaion), baina lortu zuen, ondo lortu ere, irakurleen aitortza, bere liburuen 500 milioi aletik gora saldu baitira 55 hizkuntzatara itzulita, eta Gallimard argitaletxe ospetsuak ere, azkenean, haren lanaren zati bat sartu baitzuen, 2003an, Simenonen jaiotzaren mendeurrenaren karietara, klasiko handiak soilik biltzen dituen La Pleiade bilduma mitikoan. Bilduman, ordea, Maigreten liburu gutxi batzuk baino ez zituzten sartu, “eleberri horiek izaera estandar eta errepikakorra dutelako”. Bistan da irakurleek ez dutela bere egiten destaina hori. Eta zer dago, bada, arrakasta itzel horren atzean? Bada, eleberri honetan aurkituko duzun hori bera: Jules Maigret komisarioa dago, haren izaera onbera, haren araztasun morala, haren jokabide zorrotz eta zintzoa, haren emazte zoragarriarekiko fideltasun erabatekoa. Eta Simenonen idazkera dago, haren estilo erraz eta soila, ia-ia lehorra izaterainokoa. Eta Paris dago, hiriko zoko-mokoen usaina, alkohola, gau-klubak, prostitutak, hilketak… Izan ere, Maigret komisarioa jaio zenean atera zen argitara Simenon idazlea, ordura arteko lanak ezizenez sinatu zituena. Simenonek Maigretengan aurkitu bide zuen, hain zuzen ere, bere bizitzaren ifrentzua. Maigret zintzoa, zorrotza, onbera eta fidela dela esan dugu, eta Simenonek, aldiz, bizitza sozial eroa izan zuen: ehunka maitale izan zituen (besteak beste Josephine Baker ospetsua), naziek Frantzia hartu zutenean haiekin lankidetzan aritu omen zen, amarekin harreman gazi-gozoa izan zuen (Gutuna amari liburu gupidagabea eskaini zion), hamaika tokitan bizi izan zen, baita itsasontzi batean ere… Horra Simenon eta Maigret. Horra Maigret eta Simenon. Horra txanponaren bi aldeak.

Honako Maigret hau, berriz, Simenonen eleberri tipikoa da. Maigret komisarioa erretiratuta bizi da emaztearekin Parisko aldirietako etxe batean. Aspaldi hartu zuen erretiroa, baina ustekabeko gertakari batek berriz ere murgilaraziko du Parisen. Floria kabareteko nagusia hilik agertu da, eta susmagarri nagusia Philipe da, Maigreten iloba. Komisario-ohiak hanpako kideei egin beharko die aurre, baina baita Quai des Orfevreseko bere lankide-ohiei ere, ez baitute begi onez ikusten Maigret muturra sartzen ibiltzea. Maigretek, noski, bere eskarmentu eta egonarri guztia baliatu beharko ditu batzuei eta besteei aurre egiteko eta ilobaren eztarria estutzen ari den korapilo hori askatzeko.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak