susa | literatur emailuak | literaturaren zubitegia | euskarari ekarriak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | ipuina.eus | ganbila.eus

« Nork bere fantasia |

Carmilla / Joseph Sheridan Le Fanu (Maialen Berasategi) / Erein / Igela, 2025

Sorkari arrotza Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2025-06-21

Hitz hauek, nobela gotikoa eta banpiroak, entzuten ditugun bakoitzean, gure irudimenak leku urrun batera eramaten gaitu, misterioa, beldurra eta desira harilkatzen dituenera. Hori guztia aurkituko dugu obra honetan. 1872an argitaratua, banpiroen kontakizunen aitzindaritzat jo daiteke, Bram Stokerren Drakula baino 25 urte lehenago plazaratu baitzen.

Banpiroek irudikapen arrakastatsuaz gozatu dute literaturan, agortzen ez den xarmaz, alegia. Pertsonaia fantastiko horien erakargarritasuna honakoan oinarritzen da: gizarteak ezarritako ordenaren aurka, lege naturaletatik eta jainkoarenetik at daude hilezkorrak direlako, beraz, askatasun absolutua (libertinajea, hautamen askea) aldarrikatzen dute. Bestalde, betierekoak izanik, bizitzarekin nahigabetuta dagoenaren malenkonia ukituak dituzte.

Le Fanuk modu originalean gauzatu zituen aipaturiko ezaugarriak eleberri honetan emakumezko banpiroa hautatzean. Laura gaztea lagunarterik gabe bizi da aitarekin. Egun batean Carmilla, katu-begiak dituena, dotorea bezain ederra, geratzen da haiekin bizitzera. Hortik aurrera, neska gazteen hilketak jazotzen dira ingurunean. Eta Lauraren osasuna gero eta makalagoa bihurtzen da egunez egun. Dena dela, beldurra eta sekretuzko giro iluna dagoen arren, Carmillak liluratu eta, aldi berean, uxatu egiten du Laura. Izan ere, bisitari arrotzarengan arriskua antzematen du, gertatzen zaiona bere asmamenaren emaitza ote den pentsatuz. Idazleak oso ongi helarazten du Laura eta Carmillaren arteko erakarpena eta desiraren indarra —auzi lesbikoaren iradokizuna— lehen pertsonan kontatzen baitu Lauraren ikuspegitik.

Eleberri hau euskaraz irakurtzeak ilusioa egin dit, erdaraz egin nuenean, gustatu baitzitzaidan aztoramendua eta misteriozkoa. Gainera, Maialen Berasategiren euskarazko itzulpena bikaina da. Banpirozko bat, zergatik ez, uda atarian.