susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Besterik gabe, Maigret | Emeki zerri »

Utopiaren itzalak / Asel Luzarraga / Txalaparta, 2010

Itzalen artean mugitu Juan Ramon Makuso / El Diario Vasco, 2011-01-14

Garai hauetan non gizartean gero eta errotuagoak dauden kapitalismoaren oinarriak, sozial demokraziaren aurpegi ona, aurkitzea eleberri bat non hori guztia kolokan jartzen den, ez da ariketa makala. Asel Luzarragaren proposamena bere azken eleberrian, Utopiaren itzalak, hori da: hausnartu fikzioaren bitartez gure gizarteko miseriak, eta ez-utopia bat prestatu digu. Eta eleberrian hau guztia gorpuzten da hainbat pertsonaietan; alde batetik, pertsonai nagusian, iraganean “Kami” junkia zena, eta oraineko Josu, zainak urtebete zulatu gabe igaro ondoren, odola garbi daukana. Protagonistaren gizarteratzea, bere amaren suizidioaren ondoren, Artur osaba negozio gizonaren etxean suertatuko da, honek ematen baitio aukera pentsatzeko, bere ustezko aberats irudiaren atzean, badagoela eraikitzea hainbat ideal eta utopia, argia aurkitzeko itzalen artean mugitu behar dela. Utopia horren nondik norakoak, marxismoaren eta anarkismoaren hainbat egileen ideien bitartez azaltzen dira, nolabait kapitalismoaren zuloak agerian utziz. Hemen esan beharra dago, Asel Luzarragaren nortasun ideologikoaren ariketa zintzoa iruditu zaigula, ondo txertatu baititu historian junki baten gorabeherak batere behartu gabe, kondaira bera sinesgarria eginez. Narrazioaren nondik norakoak idazkeraren tonu ezberdinez eginak daude, protagonisten psikologiak hala eskatuta; honetan ere Asel Luzarragak asmatzen du. Norberaren bizitzan, aldaketak egin behar baldin baditugu, ausaz egin behar dira, norberaren barne-barnean dagoenari begirada bat emanez. Kasu honetan, eleberriko Josuk, hori egiten du, erakutsiz gizakiak badituela bere baitan, alderdi oso ezkutuak, inguruko hurbilena ere, sekula pentsatzera iritsiko ez delarik. Eleberriak badu intentsitatea, irakurlearen arreta eskatu egiten baitu.