kritiken hemeroteka

8.535 kritika

« | »

Profilak (Mugetan barrena) / Amaia Iturbide / Erein, 2025

Begirada jantziaz Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2025-06-14

Amaia Iturbidek beste arte-diziplinatan, margolaritzan, bereziki, poemetarako elikagaia bilatzen duela igartzen da, grina hori bere poesiaren hornitzaile bilakatuta. Horren frogatzat, aurten bederatzigarren poema-liburua plazaratu eta Iturbidek berak egin du azala. Izenburuak identitateari buruzko adiera bikoitza dakar; batetik, profil hitzean pertsonen eta objektuen izaeren aniztasuna eratzen da; bestetik, parentesi artean gaineratzen den “Mugetan barrena” horrek iradokitzen du nortasun lausoaren afera, hots, egungo gizabanakoaren ertzak ezabaturik-edo, ziurgabetasuna gure garaiaren ezaugarrietako bat da, etengabeko eraldaketaren kariaz zalantzak barruratzen ditugun artean. Ildo horretatik, olerkietan galdera-erantzun tankerako dialektika sumatzen da, natura, geometria, arte edota teknologiari buruz kontzeptu filosofikoak uztartzen dituena.

Gaien aldetik, hauskortasuna, bakardadea eta orainaldiaren gaineko gogoeta azaltzen dira. Poemen lehen multzoa, “Manikiaren bakardadetik”, esaterako, oso adierazgarri suertatzen da. Gainontzeko lau multzoek —“Bizipen-laginak”, “Ikasketa prozesuez”, “Behatokietan zehar” eta “Planteamendu mugakideekin”— bestelakoak hezurmamitzen dituzte, hala nola, bizitzaren zedarriak, iraganaren lorratzak oroimenean edo artearen erreferentzia oparoak (zinema, Rothko, Beckett, haikua).

Iturbidek hautatzen duen munduari so horretan ertzak leuntzen dituen zerbaiten peskizan dabilela begitandu zait, errealitateak desenfokaturik ematen badu ere, poesian erresistentziarako gakoak aurki baititzakegu, kultura eta etika euskarri, etsipen edo hondamenari (“min sakabanatuan murgiltzen”, 79 or.) aurre egiteko. Helduaroko esperientziatik Iturbidek bizitzaren konplexutasun eta postmodernitatearen arrakalen gainean ondu ditu bertsoak, esperimentazio poetikorako hizkuntza-baliabideak ondo ustiatzen dituelarik.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak