Gu, nafarrok / Xabier Zabaltza / Alberdania, 2007

Aniztasuna, nafarren erronka nagusia Patxi Ssrriegi / Deia, 2008-05-13

Nafarroan lehian dauden bi nazionalismoak aztertu ditu Xabier Zabaltza idazleak saiakera liburu berrian, Gu, nafarrok izenburupean Alberdaniak argitaratu duena. Ezeren aurretik, ideia askotan originaltasuna aitortu behar zaio egileari, errealitateak hala erakutsiagatik ere, nekez onartzen baitira liburuan zehar isuritako hainbat baieztapen. Egileak salatzen duenez, “Nafarroako abertzaleek ez dute jakin balizko eskubideen zerutik errealitate gordinera jaisten”. Oraindik orain, balizko eskubideen eremuan soilik aritu nahi balute bezala… Zentzu horretan, baieztapen gordinez beteta dator liburua, emandako juzkuetan aurreritzirik ez duela erakusten du behin eta birritan Xabier Zabaltza idazleak, esate baterako, “Nafarroa abertzaletasunaren hutsegiterik handiena da, baina euskal arazoa konpontzeko gako bat ere bai”.

Ikuspegi euskaltzalea agerikoa den bezala, ikuspegi abertzalea ezkutuan da liburuan zehar, horretan bai uzkurrago ageri da egilea, zenbait hutsegitetatik urrundu nahi balu bezala. Hizkuntzarekiko erabateko atxikimendutik idatzitako liburua da; aldiz, abertzaletasun eta nabarrismoaren arteko erdibidea gustukoa du idazleak. Iparragirreren euskaltzaletasuna aldarrikatzen du bertan, Sabino Aranarena, aldiz, errefusatzen du.

Abertzaletasunaren ikuspegi modernoagoa eman nahi du, funtsean, Zabaltza pentsalariak. Politikoki hain zuzenak ez diren ideiak plazaratzean, beharbada, besterik ez du buruan.

Abertzaletasunaren aurpegi desberdinak erakusten ditu, ezinbestean. Hutsegiteak hutsegite.

Terminologiak ere halako buruhaustea sortzen dio, eusko nafarrak nafarra abertzaleak dira; erdo nafarrak, berriz, nafar espainolistak, Estornes Lasak asmatutako neologismoa darabil horretarako. Oinarrian zera defendatu nahi du: ez dago “nafar” nortasunik, ez nortasun elkarganatzailerik behintzat. Horixe errealitatea!

Aipamen historikoak ez dira falta liburua antolatuta datorren atalean: Autonomien Estatua; Nafarroa, Euskal Herria, Espainia; Nafartasunaren osagaiak; Euskal Nazionalismoa eta Espainiar Nazionalismoa… Lehenaz ari da, baina etorkizun oparoari keinu egiten dio baikortasunez…