kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Neskazar, Amantxi, Aterako gera, Biozberak / Toribio Alzaga / Auspoa-Sendoa, 1994

Ohiturazkoa izateagatik bazterketa bortitza jasan duen antzerkigintza Ritxi Lizartza / Argia, 1997-03-02

Hona hemen bizitza osoa antzerkigintzari eman zion gizon baten lanaren testigantza txiki bat. Martzelino Soroa maisu izan zuen eta haren bidea jarraituz, komediari ekin zion. 1888tik aurrera, hogeita hamar hat antzezlan argitaratu zituen, eta horietatik asko antzeztuak ere ikusi.

Zer esan Toribiok liburuska honetan eskaintzen dizkigun lau entremes labur hauetaz? Gaur egungo bideetatik oso urrun dago ohitura antzerki hau, badirudi bere garaiari oso Iotua dagoela. Baina zer jaso daiteke XIX. mende amaiera eta XX. mende hasierako garaiari horren loturik ikusten dugun produkzio honetaz? Hasteko, kontuan hartzekoa da euskaraz argitaratzen ziren antzezlanen kopurua, gaur egun baino askosaz ere handiagoa eta etengabea zela; eta, batez ere, idatzi ahala antzeztu egiten zela, seguruenik gaur egun baino etsai gutxiago zituelako antzerkigintzak. Gaur egungo idazleek nahi lukete horrelakorik!

Kultur giro hartan, beraz, egileak antzeztua ikusten zituen bere lanak eta horrela ondorioak berehalakoan lortzeko aukera zuen, ikusleen erreakzioa oso epaile zorrotza baitzen.

Beraz, komunikazioa zuzena behar zuen, eta idazleak bereziki zorrotza behar zuen luma, argia eta zuzena. Nahitaezkoa izan zuten idazleek gaur egun tradizioa galdurik dagoen euskara dramatiko baten sorrera. Argi eta garbi geratzen da lore artifizialik gabe menperatzen zuela Toribio Altzagak estilo zuzena, ikusleei pozak eta negarrak bidesaririk ordaindu gabe hurbilduko ziena…

Tamalez, lan hauek irakurrita moldatu behar dugu gaur egun, baina ideiak adierazteko mode labur, zuzen eta zehatzagorik ez du aurkituko irakurleak gaur egungo lanetan.

Ohitura antzerkia? Bai, baina hori da gutxienekoa. Zer ikasia badago horrelakoetan. Batez ere antzerkia idazten hasten direnek… euren lanak taulatu gainean ikusi nahi izanez gero, behintzat.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak