« Ihesi | Ahanzturaren artxipelagoa »
Sabino / Luis Haranburu Altuna / Kriselu, 1986
Sabino Mikel Mendizabal / Argia, 1987-04-12
Jarraitzen du Haranburu Altunak zenbait pertsonaia historiko aurkezten gure herriaren ezagupena piskat handitu nahiean, eta hau egiteko ez dira modu asko izango antzerkia bezain bikainak. Duela bi aste nazionalismo aurreko pertsonaia bezala Zumalakarregi azaldu bagenuen, oraingo honetan Sabino Arana aurkezten digu Aranburu Altunak eta esan beharra da bere egoera historikoarengatik edota aurkezten den pertsonaia ez delako bestea bezain karismatikoa, gauza da ez dela hain bizia azken liburu hau.
Obra guztian zehar, Sabinoren traiektoria politikoa azaltzen da, hots, foralismotik nazionalismora, eta hiltzerakoan nazionalismo bare batera pasatzeko. Bertan bere ezaugarri politiko nabarmenak agertzen zaizkigu: arrazismoa, bizkaitarrismoa, Euskadiren konzepzio federalista, nazionalismoa, bere izaera matxista…
Sabino hilzorian dagoela agertzen zaigu liburua sarrera gisa, ondoren bere hasiera nazionalista azaltzen da biografia moduan: borroka amorratua elkarte nazionalista bat sortu nahiean, emigrazio ikaragarriaren aurkako joera, bizkaitarrismo porrokatua, hizkuntzaren babesa etabar luzea. Amodiozko istorio txiki bat agertzen zaigu ere, nahiz eta protagonistak neska ukatu “Gonzalez” zuelako abizena.
Pertsonaia gogorra zen Sabino, hala agertzen zaigu behintzat obra honetan. Bertan ere nahiko aztertzen da bere anaia Luis. Hau pertsonaia hain erradikala ez izanik ez bakarrik politikan, bizitzako beste zenbait gauzetan ere, askoz konsekuenteagoa izan zen beste zenbait alditan, adibidez euskararen erabilpen soila defendatzean edota Sabinoren bizitza bukaeran nazionalismoaren baretasunaren aurka agertzen denean; hots pertsonaia azkarragoa bezala agertzen da Luis.
Obrak bi parte nagusi ditu, orohar hamar ezena desberdin izanik. Ezena bakoitzeko hasieran bertso batzu botatzen dira sarrera moduan.
Pertsonaia historikoan datza obra honen nagusitasuna, Sabinoren garrantzi politikoa uka ezin bait da. Hala eta guztiz,- lehen esan dudan bezala, izan zuen bizitzarengatik edo, gauza da Zumalakarregiren obra entretenigarriagoa zela. Oraindik hori bai, Loyolaren pertsonaia falta zaigu aurkezteko honela Haranburu Altunaren triologia osatuz.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi