« Bi anai | Euskal literatura eta gizartea edo Sarrionaindia-ren “Ni ez naiz hemengoa” »

Lau sasoitako zipristinak / E. Martin Sampedro / Susa, 1985

Lau sasoitako zipristinak Iñaki Camino / Argia, 1985-05-26

E. Martin Sampedro Bilboko neska dugu, nobela batekin azaldu dena. Liburuaren atzekaldean paratzen duenez gainera, beste gauza batzu ere argitaratzeko zain dauzkanak. Nobela 111 orrialdekoa da, Bilbo inguruan kokatua eta bertako emakume baten bizikizunak eta arazoak kontatzen dizkiguna. Haur eskola edo ikastola batean musika erakusten du andereño batek, eta Vivaldiren “Lau urtearoak”-en doinuak oroitzapenetara darama, negua (Vivaldirena nahiz zahartzaroaren aldapan behera doan bere bizitza) puskak batez ere. Emakume hau Bilboko parte zaharrean bizi da, guraso emigranteen alaba da eta hizkuntzaren bidez euskal munduan sartzen hasiko da. Artean, ezkondu egiten da, ama bihurtzen eta bere bizimodua itxuratuko duen beste hainbat egoera biziko ditu. Guzti hau Bilboko giroan sartzen du, arras ezagunak eta balio semantikoz beterik dauden egoera eta leku topiko batzu azalduz. Nabermena da gogo giroen deskrizio biluzi eta egiatia, idazterakoan behar dituen hitzak bilatzeko egiten duen aukera (bere idazkerak adierazten gaitza den zerbait bai baitu). Nobelako gertakizunak konbentzionalak dira hein batean eta azaldu beharrekoa da nobelari sumatzen zaion eskematismo kutsua. Bizikizun batzu planteatzen dira, baina gehiegi sakondu gabe, deskribitu egiten dira soilik, esan liteke behar bada, nobelaren habeak eraikiz gero, lana bere hartan utzi dela. Antzekoa gertatzen da neska gazteak bere bizimoduan aldaketa sakona sufritzen duenean, beste mundu batean sartzen den arren, apenas ematen digu aldaketa horrek beregan suponitu duenaren berri. Kontutan hartzekoa da aipatutako hau dela ta, neska horren aldaketa erakusten diguna ikastola edo eskolan lan egiten duen emakumea (garai batean neska izandako bera) dela, eta ametsak ez dira sakonegi gertatzen, gainera, ezberdina da gauza bat gertatzen ari den une berean kontatzea (honek dakarren sakontasun giro eta sendimendu jaulkitze guztiarekin) edota beranduago eta atzeraka begira egitea.

Lana hor dago, ongaitz eta guzti.