« Flauberten itzulpena | Kalakari xarmantak »
Txinako berriak / Basile Joannateguy / Eusebio Bengoa / Klasikoak, 1995
Txinatik honaino Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1996-11-16
Txinako Berriak izenburutzat daraman liburu honek 75.ena egiten du Klasikoen sailean. Asmoz bezain helburu onez antolatu zen sailak liburu sorta ederra kaleratu du dagoeneko, garrantziaz eta kalitatez ezberdinak, dena dela. Ez dakit nik, seguruaski horretan ez dudalako bururik nekatu, eraginik izan ote duten orain arte kaleratutako liburuek. Esan behar da edizio zainduak direla, hitzaurre adierazgarriz hornituak eta bestelako oharrez beteak, filologoen eskutik bideratuak. Baliteke aukeraketa ez izatea beti aproposena, baina zaila da ehun liburu kaleratu behar direnean, denekikoa egitea.
Txinako Berriak, liburu bikoitza da. Bi batean, harako hark esango lukeen modura. Batetik, Basile Joannateguyrena dugu. Bestetik, Eusebio Bengoa Akordagoitiarena. Biek dute bakoitzak bere berezitasunak. Joannateguyrena Iparraldeko euskarari lotzen zaio; Bengoarena, Bizkaikoari. Joannateguyren begiek ez zuten Txina handiko lurrik ikusmiratu, ez dastatu, ez jorratu. Bengoak Txinatik bertatik dakarzkigu bere berriak. Joannateguyrena, itzulpena da, moldaketa alegia. Txinan lan egiten zuten frantses misiolariek nork bere kontuak bidaltzen zituzten Frantziara gutun gisa, almanake edo horrelako zerbaitetarako irakurgarri, eta Joaannateguyk testu haiek hartu, itzuli eta argitaratu. Bitxiak dira oso gutun horiek. Informazio konplitua eta zehatza ematen dute Txinari eta hango bizizmoduari buruz; eta baita misiolariek gainditu behar dituzten oztopo eta eragozpenak ondo azaldu ere. Bat edo beste ipuin gisa irakur daitezke, oso estilo literarioa baitaukate. Itzulpena dotorea da. Hiztegia ez da mugatzen Iparraldeko euskalkietara; harantzago doa. Baina xehetasun horiek nik baino hobeto adierazten ditu Arantzazu Elordieta bere hitzaurreko saiotxoan.
Eusebio Bengoaren liburua oso da zelebre eta aparta. Haserako testua da batez ere deigarria: “Eutsi Euskereari”. Deigarria esan dut, ez zait beste adjetiborik etortzen, eta uste dut balio duela euskaldunak nolakoak garen, kanpoan gaudenean batez ere, ezagutzeko: “Urrun, erbestian, neure Euskalerri kutunetik aldenduta nago baiña, nire biotza zuen artean daukat”. Gailegoek “saudade” deitzen diote antzeko sentimentuari. Guk euskaldunok ez dugu izen berezirik halakorik adierazteko.
Nik plazer handiz irakurri ditut bi liburuak, bai Joannateguyrena, baita Bengoarena ere.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera