kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Gure gerretako heroiak / Rafa Ugalde / Elkar, 2006

Koadroak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-07-28

Koadroak dirudite pinakoteka batean. Hasieran banan-banan ikusi ohi dira, eta koadro bakoitzak bere zentzua hartzen du, bere lerroak ditu ongi markatuak, bere sakontasuna, gehixeago ala gutxixeago hortxe nabarmen. Gero, multzoan ikusi ohi dira, eta ikuspegia desberdina da, arras desberdina. Koadroak bestelakoturik ageri dira, aldaturik. Koadro modukoak dira Rafa Ugalderen ipuin hauek. Ikus daitezke banaka, edo, bestela, denak batera, jakinik ikusitakoa ez dela bietan berdina izango, ikuspegia aldatzen baita batetik bestera. Gerrari buruzko koadroak dira, eta badute Goyaren gerrari buruzko haien antzik. Inpresionistak dira, ilunak dira, argi txikikoak dira, eta bakoitzean alderdi bat baino ez da azaleratzen. Hortik aurrera, desberdinak dira. Goyaren koadroek ateak ireki zizkieten hainbat mugimenduri, eta modernotasunaren aitzindaritzat hartuak izan dira, hala behar du eta. Rafa Ugalderen koadro hauek mezu zehatza adierazten dute, hitz gutxiz adierazi ere, gerra guztiak antzekoak direla, gerra guztietan hildakoak antzekoak ez ezik, berdinak ere izan daitezkeela: giza jende ezaguna, arrunta, herrikoa. Hildakoak pertsonaiak dira ipuinotan, batzuk hil egin direlako, eta besteak hil egingo direlako, noiz hilko zain daudenak. Bada testu batean Rulforen eragina (umeak), baina ez da harritzekoa, Rulfo oso gurea dugu, oso gurea eta gutarra. Ipuinetan, forma aldetik lortuena, “Espetxea” izenekoa da, gerra zibilean kokatutako historia bat, tragikoa, gainerakoak bezala, baina samurra ere bai. Kontatzen dena bezain garrantzitsua kontatzen ez dena da. Besteetan zirriborro gehiegi dagoela dirudi: beren itxura osoa hartzen ez duten irudiak, edo irudi soilik izan nahi duten itxurak. Banaka hartuta, denek dute zerbait deigarri. Multzoan, ordea, galdu egiten dira, multzotasunean, eta multzoaren irudi eta koloreak nabaritzen dira eta gailentzen.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak