« Zoratzekoa | Ausentziak/presentziak »
Gure gerretako heroiak / Rafa Ugalde / Elkar, 2006
Koadroak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-07-28
Koadroak dirudite pinakoteka batean. Hasieran banan-banan ikusi ohi dira, eta koadro bakoitzak bere zentzua hartzen du, bere lerroak ditu ongi markatuak, bere sakontasuna, gehixeago ala gutxixeago hortxe nabarmen. Gero, multzoan ikusi ohi dira, eta ikuspegia desberdina da, arras desberdina. Koadroak bestelakoturik ageri dira, aldaturik. Koadro modukoak dira Rafa Ugalderen ipuin hauek. Ikus daitezke banaka, edo, bestela, denak batera, jakinik ikusitakoa ez dela bietan berdina izango, ikuspegia aldatzen baita batetik bestera. Gerrari buruzko koadroak dira, eta badute Goyaren gerrari buruzko haien antzik. Inpresionistak dira, ilunak dira, argi txikikoak dira, eta bakoitzean alderdi bat baino ez da azaleratzen. Hortik aurrera, desberdinak dira. Goyaren koadroek ateak ireki zizkieten hainbat mugimenduri, eta modernotasunaren aitzindaritzat hartuak izan dira, hala behar du eta. Rafa Ugalderen koadro hauek mezu zehatza adierazten dute, hitz gutxiz adierazi ere, gerra guztiak antzekoak direla, gerra guztietan hildakoak antzekoak ez ezik, berdinak ere izan daitezkeela: giza jende ezaguna, arrunta, herrikoa. Hildakoak pertsonaiak dira ipuinotan, batzuk hil egin direlako, eta besteak hil egingo direlako, noiz hilko zain daudenak. Bada testu batean Rulforen eragina (umeak), baina ez da harritzekoa, Rulfo oso gurea dugu, oso gurea eta gutarra. Ipuinetan, forma aldetik lortuena, “Espetxea” izenekoa da, gerra zibilean kokatutako historia bat, tragikoa, gainerakoak bezala, baina samurra ere bai. Kontatzen dena bezain garrantzitsua kontatzen ez dena da. Besteetan zirriborro gehiegi dagoela dirudi: beren itxura osoa hartzen ez duten irudiak, edo irudi soilik izan nahi duten itxurak. Banaka hartuta, denek dute zerbait deigarri. Multzoan, ordea, galdu egiten dira, multzotasunean, eta multzoaren irudi eta koloreak nabaritzen dira eta gailentzen.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi