kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Gure gerretako heroiak / Rafa Ugalde / Elkar, 2006

Koadroak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-07-28

Koadroak dirudite pinakoteka batean. Hasieran banan-banan ikusi ohi dira, eta koadro bakoitzak bere zentzua hartzen du, bere lerroak ditu ongi markatuak, bere sakontasuna, gehixeago ala gutxixeago hortxe nabarmen. Gero, multzoan ikusi ohi dira, eta ikuspegia desberdina da, arras desberdina. Koadroak bestelakoturik ageri dira, aldaturik. Koadro modukoak dira Rafa Ugalderen ipuin hauek. Ikus daitezke banaka, edo, bestela, denak batera, jakinik ikusitakoa ez dela bietan berdina izango, ikuspegia aldatzen baita batetik bestera. Gerrari buruzko koadroak dira, eta badute Goyaren gerrari buruzko haien antzik. Inpresionistak dira, ilunak dira, argi txikikoak dira, eta bakoitzean alderdi bat baino ez da azaleratzen. Hortik aurrera, desberdinak dira. Goyaren koadroek ateak ireki zizkieten hainbat mugimenduri, eta modernotasunaren aitzindaritzat hartuak izan dira, hala behar du eta. Rafa Ugalderen koadro hauek mezu zehatza adierazten dute, hitz gutxiz adierazi ere, gerra guztiak antzekoak direla, gerra guztietan hildakoak antzekoak ez ezik, berdinak ere izan daitezkeela: giza jende ezaguna, arrunta, herrikoa. Hildakoak pertsonaiak dira ipuinotan, batzuk hil egin direlako, eta besteak hil egingo direlako, noiz hilko zain daudenak. Bada testu batean Rulforen eragina (umeak), baina ez da harritzekoa, Rulfo oso gurea dugu, oso gurea eta gutarra. Ipuinetan, forma aldetik lortuena, “Espetxea” izenekoa da, gerra zibilean kokatutako historia bat, tragikoa, gainerakoak bezala, baina samurra ere bai. Kontatzen dena bezain garrantzitsua kontatzen ez dena da. Besteetan zirriborro gehiegi dagoela dirudi: beren itxura osoa hartzen ez duten irudiak, edo irudi soilik izan nahi duten itxurak. Banaka hartuta, denek dute zerbait deigarri. Multzoan, ordea, galdu egiten dira, multzotasunean, eta multzoaren irudi eta koloreak nabaritzen dira eta gailentzen.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak