« Zoratzekoa | Ausentziak/presentziak »
Gure gerretako heroiak / Rafa Ugalde / Elkar, 2006
Koadroak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-07-28
Koadroak dirudite pinakoteka batean. Hasieran banan-banan ikusi ohi dira, eta koadro bakoitzak bere zentzua hartzen du, bere lerroak ditu ongi markatuak, bere sakontasuna, gehixeago ala gutxixeago hortxe nabarmen. Gero, multzoan ikusi ohi dira, eta ikuspegia desberdina da, arras desberdina. Koadroak bestelakoturik ageri dira, aldaturik. Koadro modukoak dira Rafa Ugalderen ipuin hauek. Ikus daitezke banaka, edo, bestela, denak batera, jakinik ikusitakoa ez dela bietan berdina izango, ikuspegia aldatzen baita batetik bestera. Gerrari buruzko koadroak dira, eta badute Goyaren gerrari buruzko haien antzik. Inpresionistak dira, ilunak dira, argi txikikoak dira, eta bakoitzean alderdi bat baino ez da azaleratzen. Hortik aurrera, desberdinak dira. Goyaren koadroek ateak ireki zizkieten hainbat mugimenduri, eta modernotasunaren aitzindaritzat hartuak izan dira, hala behar du eta. Rafa Ugalderen koadro hauek mezu zehatza adierazten dute, hitz gutxiz adierazi ere, gerra guztiak antzekoak direla, gerra guztietan hildakoak antzekoak ez ezik, berdinak ere izan daitezkeela: giza jende ezaguna, arrunta, herrikoa. Hildakoak pertsonaiak dira ipuinotan, batzuk hil egin direlako, eta besteak hil egingo direlako, noiz hilko zain daudenak. Bada testu batean Rulforen eragina (umeak), baina ez da harritzekoa, Rulfo oso gurea dugu, oso gurea eta gutarra. Ipuinetan, forma aldetik lortuena, “Espetxea” izenekoa da, gerra zibilean kokatutako historia bat, tragikoa, gainerakoak bezala, baina samurra ere bai. Kontatzen dena bezain garrantzitsua kontatzen ez dena da. Besteetan zirriborro gehiegi dagoela dirudi: beren itxura osoa hartzen ez duten irudiak, edo irudi soilik izan nahi duten itxurak. Banaka hartuta, denek dute zerbait deigarri. Multzoan, ordea, galdu egiten dira, multzotasunean, eta multzoaren irudi eta koloreak nabaritzen dira eta gailentzen.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez