kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Gerrak ez du emakume aurpegirik / Svetlana Aleksievitx (Iker Sancho) / Elkar, 2017

Gerrak ez du emakume aurpegirik Ekaitz Zabala Iturbe / Begitu, 2019-10-17

II. Mundu Gerran, miloe bat andra joan zan frontera Armada Gorriaren lerroetan. Euretako asko zirujauak, erizainak, telefonistak, sukaldariak eta erropa garbitzaileak izan ziran. Baina izan ziran be frankotiratzaileak, tankistak, pilotuak, artilleriako soldaduak, partisanoak, irrati operatzaileak, zulatzaileak, minatzaileak… Sakrifizio itzelak egin ebezan gerra fronterik gogorrenean (Sobietar Batasunak 27 miloe hildako izan ebazan militar eta zibilen artean gerra haretan), baina ezinbestekoak izateari itxi eutsienean, ahaztu egin zan euren ekarpena eta euretako askok bazterketa soziala jasan eben.

Andra adoretsu hareek ahanzturatik erreskatetako asmoagaz Svetlana Aleksievitx-ek liburu hau idazteari ekin eutsan 1978an. Orduan, euren etxeetan agertzen hasi zan, grabagailua besapean. Holan ezetu ebazan Vasilievna Korzh aiztak, Zalditeria Kosakoaren erizain ausartak; eta Valentina Pavlovna Txudaieva, alemaniarrak hildako aita mendekatzeko, aire-erasoen aurkako bateria baten komandante egin zan siberiarra; eta Maria Ivanovna Morozova 75 alemaniar hil ebazan frankotiratzailea; eta minak desaktibetan jardun zan Appolina Nikonovna Litskevitx-Bairak tenienteordea; eta Maria Timofeievna Savitskaia-Radukevitx, titiko umea aldean, partisanoentzat mezulari ibili zana alemaniarrak okupautako eremuan; eta Maria Petrovna Smirnova, 481 zauritu salbau ebazan osasun-langilea, gudu zelaitik, tiro eta eztanden artean, banan-banan aterata; eta, Sofia Adamovna Kuntsevitx, Berlineraino iritsi, eta Reichstag-eko hormetan “Ni, Sofia Kuntsevitx, gerra hiltzera etorri naz honaino” idatzi eban sarjentu-burua… Eta beste asko eta asko.

Gudari izandako hareek bihotza zabaldu eutsien istorio lazgarriak, hunkigarriak eta batzuetan barregarriak kontauz: zelan joan ziran gerrara, oindino 17-18 urteko neskak zirala, ilusinoagaz eta xalotasunez, eta zelan bueltau ziran ez ezetuteko moduan aldatuta; zein gogorra dan beste persona bat hiltea; zelan egin jakien antojugarria gorri kolorea, horrenbeste odol ikusi eta gero; zelan ernetzen zan maitasuna lubakietan; zelan gorrotatzen eben etsaia eta zelan errukitzen ziran berataz; zelan pozten ziran andrazkoen barruko erropak lortzean, hilabeteetan gizonezkoen kantzontziloak jantzita ibili ostean, eta zelango ahalegina egin eben, infernu haretan, andra eta persona izaten jarraituteko. Azken baten, beste gerra bat kontau eutsien, historia liburuetan agertzen ez dana.

Ikuspegi humanista hau ez zan izan agintari sobietarren gustukoa. Bere liburua irakurrita inork ez ebala gerrara joan gurako arpegiratu egin eutsan zentsoreak Aleksievitx-eri; aberriak heroiak eta ideal handiak behar ebazan, ez persona txikiak. Halanda be, Gorbatxov-ek Sobietar Batasunean bultzatutako irekidurari ezker, liburua 1984an argitaratu zan… sano mutilauta baina. Horregaitik, 2002 eta 2004 bitartean Aleksievitx-ek berridatzi egin eban liburua, zentsurak (eta autozentsurak) kendutakoak liburuan barriro sartuz. Eta lana bere osotasunean ikusita, baietz esan beharra dago, zentsoreak sakonean errazoia eukala, liburu hau irakurrita, gerrea zure indar guztiakaz gorrotatuko dozulako, eta personak maite.

Svetlana Aleksievitx-ek Literaturako Nobel Saria irabazi eban 2015ean.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak