kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Mari-mutil handi baten bluesa / Leslie Feinberg (Fermin Zabaltza) / Katakrak, 2018

Mari-mutil handi baten bluesa Garazi Arrula Ruiz / Erria, 2018-09

Jess Goldbergen bizitza lehen pertsonan kontatzen zaigu eleberri honetan, aurrenekoz, 1993an, ingelesez kaleraturiko Stone butch blues izenekoaren itzulpenean. Jess judua, mari-mutila eta langile klasekoa aurkezten zaigu, 40-50eko urteetan New Yorkeko estatuan hazia; umetatik behin eta berriz entzun behar izan du neska ala mutila ote den, eta galdera horri erantzun beharrak ardazten du istorioa. Hain zuzen, genero identitatearen bilatze bat da kontaketa, sexu eta genero sistema binarioak kolokan jarri eta gorputzaren mugak moldatu nahia. Mari-mutila izateko modu anitz badirela ikasiko du Jessek, ez larritasun, bortizkeria eta samin gutxirekin.

AEBn eta Kanadan mafiak kontrolaturiko tabernetan elkartzen ziren lesbianak, gayak, drag queenak eta komunitate baztertuak 1960-70 inguruan. Bai giro hori bai askapen borrokaren hastapenak eta kontraesan edo eztabaidak ezin hobeki ezagutuko ditugu, ez soilik Jessen ahotsetik, baita inguratzen duten kideen ikuspegitik ere: horrela, gaiaren konplexutasun eta zalantzak agerian utziko dituzte. Poliziaren eta kaletarren biolentzia fisiko eta hitzezkoa izugarri gogorra da pasarte batzuetan, nola desberdin sentitzearen ondoriozko lotsak eta hersturak. Eguneroko ekintza txiki eta oharkabeetan borrokatu beharraren nekea ere azaleratzen da oso modu finean. Horregatik, Jess eta kideen arteko elkartasun eta babes sareek arnasa eman diote irakurle honi, istorio latzean argi printza itxaropentsuak baitira.

Generoaren konplexutasun osoaz gainera, arras interesgarria da kontaketak beste borrokekin egiten dituen lotura naturalak, intersekzionalitateaz hainbeste mintzatzen garen honetan. Bereziki, langile klasearen lan eta bizi baldintzen berri eta sindikatuen antolaketaren berri ematen zaigu, kontaketaren zati handi bat Buffaloko fabriketan gertatzen denez. Vietnamgo gerra ere agertzen da. AEBren parte hartze militarrarekin eta herritarren nahiz agintarien posizio hartzeekin batera. Natibo amerikarren egoera, arrazakeria eta klase zapalkuntza han eta hemen tartekatuko dira transfobia eta beste identitate atxikimendu batzuekin, loturak behartu gabe. Ahots, bidegurutze eta ikuspegi horien guztien bidez jasoko dugu zinez gomendagarria den kronika-errelato politiko hau. Fermin Zabaltzaren lan handiari esker.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak