« Leku eta une bat, hamaika kontu | Korapiloa deslotzen »

Balou mendikateko balada / Yan Lianke (Maialen Marin / Aiora Jaka) / Elkar, 2018

Leienda batean bezala Javier Rojo / El Diario Vasco, 2018-07-07

Oso gutxitan heltzen zaizkigu euskarara ekialdeko hizkuntzetan idatzitako liburuen itzulpenak, eta hori gertatzen denean, idazleak edo liburuak inguruko erdaretan izan duen oihartzunaren isla izaten da. Egoera horren aurrean salbuespen moduan aurkezten delarik, oso pozgarria izan da Yan Lianke idazle txinatarraren “Balou mendikateko balada” esku artean izateko parada. Irakurleok orain arte aukera gutxi izan dugu idazle hau ezagutzeko; izan ere, Espainiako Kultura Ministerioak argitaratzen duen ISBN katalogoan kontsultatzen bada, lau obraren erreferentzia baino ez da agertzen, tartean hauxe.

Argumentuaren ardatzean kontatzen da nola emakume batek (You Sipo izenekoak) eginahal guztiak egiten dituen bere seme-alabei ezkontideak aurkitzeko. Lau seme-alabak atzeratuak dira, oso ondo zehazten ez den gaixotasun batek jota. Bi alaba nagusiak dagoeneko ezkonduta badaude ere, azken biei ezkontideak aurkitzea falta du oraindik, eta hori lortzeko edozein gauza egiteko prest dago emakumea. Oinarri honen gainean garatzen da istorioa. Argumentuan errealismoa eta fantasia nahasten dira, biak ala biak maila berean egongo balira bezala, batak eta besteak elkar osatuko balute bezala. Mendebaldeko literaturarekin konparatuta, argumentuan azaltzen denak errealismo magikoa edota hegoaldeko gotikoa gogoratzen ditu askotan, eta William Goyen bezalako izenak etortzen dira burura. Besteetan, ipuin miresgarri edo leienda baten aurrean dagoela pentsa dezake irakurleak. Gertakarik denboratik kanpo geratu den garai batean kokatzen direla ematen du askotan, non bizirauteak bizitzarako lema bakarra dirudien. Baina noizean behin modernitateko osagairen baten presentziak (ibilgailuren bat, adibidez) garai bortitz, basati eta ia mitiko hori pentsatu den baino hurbilago dagoela erakusten du.

Itzulpena dela-eta (Maialen Marin-Lacartak eta Aiora Jakak egina), komentatu behar da irakurgarritasunaren eta exotismoaren arteko oreka mantentzen jakin duela, ekialdeko osagai berezi batzuk baztertu gabe (egutegiari buruzko informazioa, esaterako), mundu hori hemengo irakurleei hurbildu baitie.