kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Araibar zalduna / Eusebio Erkiaga / Itxaropena, 1962

Araibar zalduna Luis Mitxelena / Egan, 1962

Erkiaga lekeitiar olerkari bikaina, eta hemen bertan daukazuen Illobi izengabea izan bedi diodanaren lekuko zintzo, ez da esku trebez landu duen poesi barrutian mugaturik gelditu. Teatroan abiatu zen, gero eleberrira jotzeko. Simenonen itzulpen polit bat, argitaragabea, damurik, eta Arranegi, jaioterriko lur eta giza-irudi biziz hornitua, ezagutzen dizkiot.

Araibar zaldunak, guztiok dakigunez, 1958ko Txomin Agirre nobela saria eraman zuen. Zerok ikus, orain, merezi onez irabazi zuen ala ez. Arranegin hartu zituen muga estu xamarrak zeharo zabaldu ditu, herri koxkorretik hiri handira joan denean. Ederki taxuturikako gizakiak ugaritu ditu, batera eta bestera itxuraldatuaz, eta lasai, arnas estuka indarketan ibili gabe, mugiarazten ditu aukeratu duen antzeztoki zabalean. Eta mintzatzen direnean, nolako mintzo malgu-aberatsez mintzatzen zaizkigun! Teatrora jo zuenean bazekien nora zihoan Erkiagak.

Hizkuntzaren aldetik, goi mailako dugu beti Erkiaga, eta gero eta goragokoa: hiztun atsegina, leuna, ugari-ugaria. Eta haurretandik menderatzen duen hizkuntzaz jabetu ahala, jabetzen ere doa eleberriaren taxuaz eta teknikaz. Oraingoak ondorengo asko behar ditu izan, irakurle guztion atseginerako.

Esamesak ibili dira, nola ez? beste alde batetik, nobela honen inguruan. Batzuek gordinkeriaren bat edo beste aurkitzen omen zioten, eta ez dakit azkenik pixkaren bat orraztu ez ote dizkioten. Beste batzuek, berriz, bai baita guztietakorik gure artean, halako prediku airea maizegi igertzen… Batzuen eta besteen artean aukeratu behar banu, ni aukeran, norbaitek sumatuko zuen bezala, azkenekoen alde agertuko nintzateke. Irakurlea zentzatzea eta hobetzea ere eleberriaren eginkizunen artean badaude, inolaz ere okerbidez eta zehar esanez bete behar du eginbide hori, hots, berari, eleberria den aldetik, dagokion artez edo moldez. Nolanahi ere, esan dezadan lehen bait lehen, sermoi malkarretan labaintzen bazaigu inoiz Erkiaga, ez du behinere han behera eroriko larririk egiten. Eta zer da hori horrenbeste tatxarik gabeko orrialderen aldean?

Zorionak bihotzez, Erkiaga adiskidea, eta aurki arte. Bai baitakit eleberriaren pozoiak hain barreneraino kutsatu zaituenez gero, ez zarela arlo horretatik, guztion onerako, berehalakoan aldenduko.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak