kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Ogi hutsa / Mohamed Xukri (Arantzazu Royo) / Igela, 2010

Ogi hutsa Mikel Garmendia / eizie.org, 2011-01-26

Esan berri digu Alex de la Iglesia zinemagileak bere ustez gizakiok geure beldurrei aurre egiteko sortua dugula kultura. Eta kulturaren barruan, literatura, noski. Mohamed Xukrik ere bere beldurrei aurre egiteko ikasi zuen idazten eta irakurtzen hogei urte zituela, lehenengo letrak ziega batean ikasi ondoren. Eta hortxe amaitzen da, irakurtzen ikasteko erabakiarekin, kontakizun hau, bere familiak goseari ihes egiteko Rifetik Tanger-era alde egitearekin hasten dena. Gosea, bai, horixe da kontakizun autobiografiko bikain honetako paisaia morala. Behin eta berriro kontatuko digu egileak berak txikitan bizirik irauteko egin eta jasan behar izan zituenak. Tanger, Oran, Larache… miseria-eremuak, non haztearekin batera deskubritzen diren mina, injustizia eta gupida.

Ezertxo ere ez duen eta dena nahi duen mutikoa, bizitzan aurrera egin nahian. Hala deskubrituko du helduen mundua, tranpaz eta engainuz betea. Eta mundu horretan aurkitu nahi du bere lekua, duintasunez eta zentzu batekin bizitzeko. Hori bai benetako abentura: miseriaren anonimotasunaren erdian identitate bat eraikitzea. Idazkera, berriz, zuzena, sendoa, jakintsua. Riftar baten ahots mindua, egungo literatura magrebtarreko ahots garrantzitsuenetakoa.

Magreb eta Xukri bera ondo ezagutu zituen Juan Goytisoloren hitzok baliagarri zaizkigu Xukrigana eta bere Ogi hutsa eleberrira hurbiltzeko:

“Handik urte batzuetara Mohamed Xukriren lagun egin nintzenean, ez ninduen harritu Tangerren exotismoak eta misterioak liluratutako era guztietako orientalistei egiten zien kritika erabatekoak. Familiak abandonatuta uztea, gosea eta analfabetismoa ez dira inola ere enigma. Eleberrigileak nozitu egin zituen, erreakzionatu egin zuen horien aurrean eta garaitu egin zituen luma asko galdu zituen borrokan. Horra zergatik iruditzen zaidan Ogi hutsa eleberri eredugarri bat. Aberastasunaren oskol menderaezinaz babestutakoen bizitzak —El Monteko hiribilduak, Espartel badia edo lur-muturreko turismo-guneak— ez du inolako zerikusirik jende askoren zurztasunarekin, langabeziarekin, miseriarekin, mila eta bat bizibide malabaristekin. Sentimentalismorik eta konplazentziarik gabe erretratatu zituen Xukrik. Orientalistenaren kontrako bidean, txiroen egunerokotasuna erabili zuen lehengai gisa bere ikuspegia eraikitzeko.”

Idazkera zuzena, sendoa, jakintsua, guk, jatorrizkoarekin erkatzeko gaitasun ezatik, euskarazko bertsioan Arantzazu Royoren itzulpen bikainari esker gozatzeko luxua duguna. Ez zaitu, ez, hotz utziko irakurketa bortitz bezain atsegingarri honek.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak