« Mitoek eta ideologiek eragindako desastreen isla | Niaren mugetan »
Amok / Stefan Zweig (Aiora Jaka) / Igela, 2024
Maite-suak Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2025-01-25
Stefan Zweigen biografia eta, bereziki, heriotza, ezaguna da literatura gogoko duen ororentzat. Idazle austriarraren obran elkartzen dira autoexigentzia, pentsamendu humanista eta lehenaldiarekiko mirespen edo nostalgia antzekoa.
Aiora Jakak Zweigen Amok eleberri laburra itzuli du Igela argitaletxearentzat. Jatorri malaysiarra duen izenburuak nahasmendu bati ematen dio izena: amorrua, asaldura psikomotorra eta hilketa-bulkadak adierazteko balio du. Izan ere, Zweigek nobela idatzi zuenean, 1922an, psikearen garrantzia mende-aldaketa markatu zuen ezaugarria bilakatzen ari zen.
Protagonista ekialde kolonietako medikua da eta abortatzeko laguntza eskatzen dion andre misteriotsu bat ezagutzen du. Desiratu egiten du; emakumeak, ez. Alabaina, gero eta gehiago obsesionatuko da harekin. Kontaktu fisikorik gabeko grina horrek sublimazio-eromen prozesu batean murgiltzea eragingo dio, hori bere galbidea izango delarik. Pasioa berataz modu itsu eta irrazionalean jabetzen delako infernuetara jaitsiko da. Grina bortitz eta geldiezin horren ondorioz izaki patetiko bihurtuko da besteen aurrean, marra gorriak zeharkatuz bere identitatea desagertu arte andrearen sekretua babestearren.
Zweigen obran behin baino gehiagotan ageri den gaia dugu hemen: gizonak emakume batekin maitasuna/obsesioa garatzen du, baina sentimendua ez da elkarrekikoa edo, hala bada, porrotera kondenatua.
Zweigi andre protagonista hotza izatea leporatu izan zaio, gizonak ia nahi gabe —hoztasunetik edo, are gehiago, krudelkeriatik— limurtzen dituelako. Interesgarriena, hala ere, egileak nola kontatzen duen da: giza izaera tragikoa dugu, oinazegarria, emozioen zamak itota.
Azkenik, Jakak liburu originalaren intentsitatea, deskribapenen maisutasuna eta haren prosaren kalitatea oso ongi euskaratu dituela azpimarratu behar da.
Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Asier Urkiza
Pleibak
Miren Amuriza
Nagore Fernandez
Euskaldun fededun
Pruden Gartzia
Jon Jimenez
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Ibon Egaña
Amok
Stefan Zweig
Paloma Rodriguez-Miñambres
Hetero
Uxue Alberdi
Mikel Asurmendi
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Anjel Lertxundi
Detaile xume bat
Adania Xibli
Amaia Alvarez Uria
Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza
Paloma Rodriguez-Miñambres
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Mikel Asurmendi
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Jon Jimenez
Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski
Asier Urkiza
Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë
Aritz Galarraga