kritiken hemeroteka

8.440 kritika

« | »

Amok / Stefan Zweig (Aiora Jaka) / Igela, 2024

Maite-suak Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2025-01-25

Stefan Zweigen biografia eta, bereziki, heriotza, ezaguna da literatura gogoko duen ororentzat. Idazle austriarraren obran elkartzen dira autoexigentzia, pentsamendu humanista eta lehenaldiarekiko mirespen edo nostalgia antzekoa.

Aiora Jakak Zweigen Amok eleberri laburra itzuli du Igela argitaletxearentzat. Jatorri malaysiarra duen izenburuak nahasmendu bati ematen dio izena: amorrua, asaldura psikomotorra eta hilketa-bulkadak adierazteko balio du. Izan ere, Zweigek nobela idatzi zuenean, 1922an, psikearen garrantzia mende-aldaketa markatu zuen ezaugarria bilakatzen ari zen.

Protagonista ekialde kolonietako medikua da eta abortatzeko laguntza eskatzen dion andre misteriotsu bat ezagutzen du. Desiratu egiten du; emakumeak, ez. Alabaina, gero eta gehiago obsesionatuko da harekin. Kontaktu fisikorik gabeko grina horrek sublimazio-eromen prozesu batean murgiltzea eragingo dio, hori bere galbidea izango delarik. Pasioa berataz modu itsu eta irrazionalean jabetzen delako infernuetara jaitsiko da. Grina bortitz eta geldiezin horren ondorioz izaki patetiko bihurtuko da besteen aurrean, marra gorriak zeharkatuz bere identitatea desagertu arte andrearen sekretua babestearren.

Zweigen obran behin baino gehiagotan ageri den gaia dugu hemen: gizonak emakume batekin maitasuna/obsesioa garatzen du, baina sentimendua ez da elkarrekikoa edo, hala bada, porrotera kondenatua.

Zweigi andre protagonista hotza izatea leporatu izan zaio, gizonak ia nahi gabe —hoztasunetik edo, are gehiago, krudelkeriatik— limurtzen dituelako. Interesgarriena, hala ere, egileak nola kontatzen duen da: giza izaera tragikoa dugu, oinazegarria, emozioen zamak itota.

Azkenik, Jakak liburu originalaren intentsitatea, deskribapenen maisutasuna eta haren prosaren kalitatea oso ongi euskaratu dituela azpimarratu behar da.

Azken kritikak

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Hetero
Uxue Alberdi

Mikel Asurmendi

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Anjel Lertxundi

Detaile xume bat
Adania Xibli

Amaia Alvarez Uria

Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza

Paloma Rodriguez-Miñambres

Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi

Mikel Asurmendi

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Jon Jimenez

Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski

Asier Urkiza

Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë

Aritz Galarraga

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak