kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Don ibaiko ipuinak / Mikhail Sholokhov (Olga Martinez de Marigorta / Roberto Serrano) / Alberdania-Elkar, 2007

Historia bortitza Javier Rojo / El Correo, 2008-02-02

Mikahil Sholokhov (1905-1984) dugu Errusiako Iraultzaren ondorioz sortu zen Sobiet Batasunak mundura eman duen idazle gailenetako bat. Orain, Olga Martínez de Marigortaren eta Roberto Serranoren itzultzaile-bitartekaritzari esker, haren hasikinak irakurri ahal ditugu euskaraz, “Don ibaiko ipuinak” izeneko liburua alegia. Hasieratik bertatik gauza batez ohartu behar da irakurlea: narrazio liburu hori 1926an argitaratu zen eta ipuinak 1924tik 1926ra bitartean idatzi zituen idazleak, hogei urte inguru besterik ez zituela. Jakina, Sholokhoven bizitza-esperientzia ezin daiteke inola ere konparatu gaur egungo gazte batenarekin, ipuinak idatzi zituenenerako Lehenengo Mundu Gerra, Errusiako Iraultza eta honen ondoko gerra zibilaren esperientzietatik pasatua baitzen.

Gauzak honela, esan daiteke, idazle lanean hasi berria bada re, bere literaturan pertsona helduago baten ikuspuntua eskaintzen duela. Ipuinek iraultzaren ondoko gerra zibilean kokatutako istorioak kontatzen dituzte. Don ibaiaren inguruko lurraldean, iraultzaileak eta iraultzaren kontrakoak borroka etengabean murgilduta daude, azkenean nor nagusi aterako. Erdibidean herri xehea dago, borroka horien ondorioak jasaten. Gerra zibilarekin zerikusia duten istorio gogorrak kontatzen dira ipuin gehienetan, baina heriotzen eta bortizkerien kontaera amaigabean zentratzen bada ere, ematen du beti dagoela xamurtasunari aukera ematen dion zirrikituren bat, hondamendi horren erdian ere itxaropenerako lekua egongo balitz bezala. Istorio errealisten eredutzat har daitezke ipuin hauek, baina errealismo estuaren mugak gainditzen dituzte, errealitatearen deskribapenean oinarrituta ere sinbolizazioaren prozesurantz abiatzen baitira.

J.M. Lasagabasterren liburu baten izenburuan esaten zena errepikatuz, mimesitik sinbolora mugitzen da idazlea errealitate bortitz horren kontaeran. Bestalde, Sholokhovek jarrera ideologiko argia du, ez dago dudarik Iraultzaren aldekoa dela, edonola ere literatura egiten duenean ez du doktrinatzeko helburuarekin egiten, hori irakurlearen inperpretazioaren esku uzten du eta. Ipuinek tristezia ukitua duten znebaitetan. Gizakiek historia egiten duten neurri berberean sufritu egiten dute eta egoera horretan gizaki batzuek, xumeenek, gehienetan ez dute ahalmenik izaten historia bortitz horri aurre egiteko.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak