« Umorea eta “kitsch”ak | Gerra zibilaz »
Nabarra / Cecil Day Lewis (Luigi Anselmi) / Idatz & Mintz, 2006
Harribitxia urpean Igor Estankona / Deia, 2006-05-09
Liburu-saltzaileak nobedadeen artera ustekabean ekarrita, argitalpen mardulagoen artean deigarri gertatu zitzaidan lehengoan “Nabarra”ren edizio honen azal zuria. Cecil Day Lewisen poema hau 1938. urtean argitaratu zen, “Overtures to death” lanean, eta 1937ko martxoaren 5ean Matxitxako parean gertaturiko bataila gogoangarria modu epikoan kontatzen du. “Gipuzkoa”, “Bizkaya”, “Nabarra” eta “Donostia” ontziek “Galdames” merkatalontziaren eskolta osatzen zuten, Baionatik Bilboranzko bidaian. Faxisten “Canarias” gerra-ontziarekin egin zuten topo, ordea. Batzuk ihes egitea lortu zuten. Beste batzuk nahiago izan zuten heriotzaren segurantzan azken odol tanta ere eman.
Day Lewisek G. L. Steeren “The Tree of Gernica” liburuaren bidez izan zuen “Nabarra”ren berri. Ingalaterran Alderdi Komunistaren inguruan zebiltzanen sentiberatasuna berez zegoen mindua, eta horregatik “Nabarra”ren balentria ezkerretik kontatua dago, mikaztasunez kontatua dago, bikain kontatua dago. Ia-ia kantatu egiten dio Day Lewisek “Canarias” gudaontzi faxistaren aurka eskaldun marinelek libratutako burrukari. Zelan edo halan armatutako bakailo-ontzi txikia gudaontzi handi haren aurrean modu suizida haretan plantatu zenean hasi zen ingeles askorentzat, hasi ere, bigarren mundu gerra. 1939tik aurrera isildu, izkutura erretiratu eta bere buruaz lotsatu zen Day Lewis gartsu zebilen artean, potentzia handien inmoralitatea salatuz. Izan ere, bestelako Cecil Day Lewis bat ere badago: monarkiaren jaunartzea egin zuena anglikanismora bihurtuz, Britainiar Inperioko Ordeneko Komandante egin zutena, Poeta Laudatua. Bigarren Cecil Day Lewis hori, Oxforden ikasleak aspertzen zituena, poeta handia zen. Baina “Nabarra”ko Day Lewis askoz handiagoa begitantzen zaigu. Luigi Anselmik euskarara dotore dakar, eta nik soilik esan dezaket derrigor irakurri beharrekoa dela, pasarte famatua barne: “Bihotz zaildu haiek heriotza nahaiago izan zuten errenditu baino…”. Barkuko komandantea, Enrique Moreno Plaza, murtziarra zen. Agian harek esango zien euskaldunei nahikoa zela koldarkeriarik, herri batek ezin duela egon beti bakearen drogapean.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera