« Hotzak hitz | Nazismoaren sorrera »
Kilkerren hotsak / Edorta Jimenez / Susa, 2003
Historiaren fikziozko erretratu ozena Mikel Asurmendi / Irunero, 2003-12
“Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan” kronika liburua landu eta apailatu bitartean ondutako nobela da “Kilkerren hotsak”. Edorta Jimenez idazleak Espainiako gerra zibilaren historian kokatutako istorio bat narratu du berean. Iraganeko istorioa izanagatik egungo errealitateari lotua. Izan ere, nobela fikzioa eta historia uztartu ditu egileak.
Edorta eleberrigileak ederto gatibatu nau “Kilkerren hotsak” nobelaren bitartez. Honenbesteraino gatibatu ezen, nik neronek, liburuaren azalean agertzen diren pertsonen begiradan daudekeen hegazkin faxisten orroak kilkerren hotsak legez irudikatu bainituen nire baitan. (Argazkia, Robert Caparena da. Nobelan aipatua dena).
Kilkerren hotsak, ordea, udaberri garaian eta nobelaren amaieran agertuko dira. Egileak beste moduko metafora bat agertu digu hartara. Hartara edo amaierara iritsi bitartean, ordea, narratzaileak gerra pairatu zuten pertsonen bizitzak irudikatu eta tolestu ditu kontakizun erakargarrian. Erakargarria eta sinesgarria, halaber.
Uriarte espioia da nobelaren kontalari nagusia. Nagusia izan arren, ez da horregatik bakarra. Nobelaren egileak Uriarteri morroi egoki bat paratu dio istorioa harilkatzeko, “bisitaria” izenekoa da morroi hori. Uriartek bertatik bertara ezagutu zuen gerra zibila, bisitariak, berriz, entzun edo irakurriagatik ezagutu du 1936ko gerra. Bion arteko solasaldiek osotoro arintzen dituzten gerraren karietara azaldutako pasadizoak eta nobela bilbatzeko orduan asmatu duelakoan nago ni neroni.
Uriarte eta “bisitaria” fikziozko pertsonaiak dira. Nobelan badira benetako pertsonaiak, hala ere. Nobelaren amaieran ondo baino hobeto azaldu dizkigu hauen soslaia liburuaren egileak. Horietako bat, nagusia, Alejandro Mallona da. Mundakako —Edortaren herriko— alkatea. Itsas kapitaina. Derion fusilatu zutena. Kristau fededuna. Fede onekoa, demokrazian sinetsia.
Nobela gure historiaren pasarte esanguratsu baten isla eta ispilua da, gure iragan —aski— hurbileko errealitatearen agerkaria. Iraganekoa izanagatik gaurko errealitatea ulertzeko literatur ahalegina. Edorta Jimenezek literatura errealitatea ulertzeko fikzioa berebiziko baliabidea dela erakutsi digu.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera