« Idazle barri baten nobela barria Urbegi liburu-sorta barrian | Lehen eta orain »

Ezezaguna helbide honetan / Kressmann Taylor (Ramon Etxezarreta) / Erein, 2003

Nazismoaren sorrera Javier Rojo / El Correo, 2003-12-03

“Ezezaguna helbide honetan” ia ipuin bat balitz bezala planteatuta dago. Gutunen bidezko narrazio labur honetan Kressmann Taylor sinatzen duen idazle ipar-amerikarrak kontatzen digu nola heldu ziren boterera naziak Alemanian. Baina interesgarriena ez da azaltzea horren inguruko gertaera historikoak. Interesgarriena gizaki bakoitzaren batean, hori jazo ahal izateko, zer nolako aldaketak gertatu behar izan ziren kontatzea da. Istorio honetan bi adiskidek bidaltzen dizkiote elkarri gutunak. Max judua da eta Estatu Batuetan bizi da. Martin alemaniarra da eta Amerikan bizi ondoren 1932.ean bueltatuko da Alemaniara eta Hitlerren igoeraren lekuko izango da. Nobela pertsonaia honen izaeraren bilakaeran oinarritzen da, honelako pertsonen jokaerek azaltzen baitute neurri batean nola izan zen posiblea naziek eragindako tragedia. Pertsonaia honen bilakaerarekin batera, bi adiskideen arteko harremanen aldaketa ikusiko dugu. Eta izuaren zabaltzea. Ipuina ia oharkabean irakurtzen da, gauza handirik azalduko ez balu bezala, baina bere sinpletasunean arazoaren muinera jotzen du. Eta honekin batera, askotan ahazten den ideia bat: egoerek askotan mugatzen dute gizabanakoen jokaera, baina norberaren erantzukizuna ezin ezkuta daiteke egoera horren atzean.