kritiken hemeroteka

8.536 kritika

« | »

Olatuak sutzen direnean / Haritz Larrañaga / Txalaparta, 2025

Surfa eta borroka Jon Jimenez / Gara, 2025-06-01

Eguzkirik gabe ez dago itzalik. Hasieratik bukaerara kontrastez eta kontraesanez beteriko eleberria dugu Haritz Larrañaga Altuna (Zarautz, 1976) “surflari ernegatuaren” estreinakoa, “Olatuak sutzen direnean” (Txalaparta, 2025). Bizipen pertsonaletan eta hark autoeditatutako “Zarauzko ametsen liburua” (2016) eta “Zarauzko amesgaiztoen liburua” (2019) lanetan oinarriturik, ia bortz hamarkada atzera eramanen gaitu, Zarautz hiri idiliko eta aburgesatuaren sabelazpia ezagutu dezagun. Horrela, 80ko eta 90eko hamarkadetako Zarauzko Barrio Txinon edo Bermudetako Triangeluan —sartzen zena ateratzen ez zelako— kondentsatuko dizkigu gerra zikina, heroina, barrikadak, hiesa, ZEN plana eta gazteen aurkako jazarpen etengabea, kale borroka, askapen eta langile borroka… Han baitziren, pilatuta, “drogazaleak, prostitutak, parrandazaleak, turistak, borrokalariak, erdaldunak, euskaldunak, aberaskumeak, burges txikiak, langileak eta langabetuak”.

Giro horretan hazi eta trebatuko dira Lizar eta Imanol anaiak, eta tribu eta talde ezberdinen artean kokatu beharko dute gazte-gaztetarik haien burua. Istorio kontalariak berezkoa duen ahozkotasunez azalduko zaizkigu bi pertsonaia nagusien bizitzak, baita Axun eta Joxe gurasoena, nola joanen diren aldentzen eta hurbiltzen: Lizar surflari “perukoaren” (“pijoa”) aurrean azalduko zaigu Imanol borrokalariaren engaiamendu politikoa. Hala, jazarpen polizialak bultzaturik, bide ezberdinetatik irtengo dira auzotik mundura eta mundutik auzora, olatuei jarraiki lehena eta sasietaraino eramanen duen bidetik bertzea. Narrazioaren abiadura eta estiloa bakoitzaren ibilbideari doituko zaio. Azkartasunez eta bizitasunez blaituko da Imanolena, bereziki azpimarragarria dela jendarmeengandik ihes egiten duten eszena. Lasaiagoak izanen dira Lizarren pasadizoak, lehen tuboa hartu zueneko esperientzia sasi mistikoa salbu.

Errepresioaren beldurragatik gure historiaren pasarterik ilun edo argitsuenak —zeinek begiratzen duen da gakoa— kontatzerik ez denean, autozentsura eta autofikzioaren artean hautatzera beharturik gaude gaurdaino. Horrela, “Olatuak sutzen direnean” eleberrian autofikzioa da nagusi eta, ezbairik gabe, autozentsura ere izan da idatzi aurretik eta ondoren ere, errealitatea hagitzetan fikzioa bera baino sinesgaitzagoa baita. Oraindik autofikzioak eta kakotxek salbatuko digutenez egia, Silvio Rodriguezen hitzez erran dezakegu liburu hau “abesti bat ematea eta aberria esatea” bezalakoa dela, eta “liburu bat, hitz bat, gerrilla bat” ematea bezalakoa, “maitasuna ematen den modu berean”.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak