kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Amaieratik hasi / Naia Torrealdai Mandaluniz / Txalaparta, 2025

Utopia akuilu Amaia Alvarez Uria / Argia, 2025-06-01

Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu du Iratzar eta Txalapartaren Iparrorratza bilduman.

Ehun orrialdetan “euskal feminismoa” kokatu du, egungo egoeraren argazkia egin eta hurrengo urteetarako agenda zirriborratu. Kakotxen artean ipini dugu testu honen ikergaia batzuetan Euskal Herriko Bilgune Feministari buruz ari delako —hortik hitz egiten du eta hari hitz egiten dio— eta beste batzuetan Euskal Herriko Mugimendu Feministari buruz (hori da bere testuinguru hurbila, ezker abertzalearekin batera).

Egileak genealogiak aipatzen ditu eta bere burua horrela aurkezten du: “2010etik aurrera mugimendu feministan sartu garen guztiok (…) esperientzia askotarikoetan oinarritutako borroken inguruko teorizazio garrantzitsuen osteko feminismoa bizi izan dugu”. Baina ez du asko sakontzen aurrekarietan.

Intersekzionalitatea ere aipatzen du, bere argi eta ilunekin, eta “lekuan lekukoa eta unean unekoa” izan behar dela dio. Horren harira, feminismoaren “barne-tentsioak” dakartza eta “erronka nagusia da zapalkuntza askotarikoak bilduko dituen feminismo bat lortzea”, ondorioztatzen du.

Aliantzak beharrezkoak direla defendatzen du. Horregatik, bi dira azpimarratu dituen korapiloak: emakumea + langilea kategoriak eta zuri + euskal izaerak. Batetik, feminismoak eta marxismoak elkar elikatu behar dutela; bestetik, pribilegioak eta eskubideak bereizi eta eskubide kolektibo eta unibertsalen borroka abiarazi behar dela.

Gehien interesatu zaidana izan da euskararen eta euskal kulturaren auzian nola posizionatu den. Bere ustez, mugimendu feminista “eztabaida eta kontradikzio marko bezala ulertu behar da”. Horrela zehazten du: “entitate kolonialisten parte izan gara, baina inperialismoaren albo-kalte ere bai”. Era berean, azaldu du euskal identitatea ez dela pribilegioa edo hegemonikoa, zuritasuna bai, ordea.

Eraldaketa soziopolitikorako utopia, abangoardia, ahizpatasuna eta komunitatea kontzeptuak berreskuratu ditu, besteak beste. Lehenak izenburua erditu du. Bigarrena, solaskide independentistak gogoan aipatzen du. Ahizpatasuna eta komunitatea dira, agian, egun, Euskal Herriko Mugimendu Feministan gehien landu beharrekoak.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak