« Margolarien antzera | Bira eta bira »
Argialdiak / Miriam Luki / Susa, 2023
Argia, aldika Ainhoa Aldazabal Gallastegui / Argia, 2024-10-13
Lukiren narrazio liburua hamarna orriko (gutxi gorabehera) bederatzi ipuin laburrez dago osatuta: Argialdiak. Izenburutik abiatuko gara, izan ere, argialdi hitzak argitasuna, araztasuna, distira, poza, alaitasuna esan nahi du. Baina ipuinetako egoerak zailak dira; hotzak, deserosoak, batzuetan ilunak. Eta pertsonaia asko haserre, triste, perturbatuta daude. Zergatik argialdiak orduan? Arre edo iso egitera animatzen dituen argialdi desberdinak daudelako ipuinotan: pertsonaia bat, hitzen bat, mezu bat, albiste bat…
Ipuin batzuk hirugarren pertsonan idatzita daude; beste batzuetan ahots bakarra ezagutuko dugu eta pertsonaia bakarraren ikuspegia ezagutuko. Eta badago bi ahots erabiliko dituen ipuinik. Tonuak ere anitzak dira, eta oso modu interesgarrian erabili ditu: Lau hankan ipuinean, adibidez, erabiltzen duen ironiak klase sozialagatik dagoen botere harremana kritikatu nahi du eta pertsonaietako bat erridikulizatu.
Espazioari dagokionez, egunerokotasuneko espazioak direla esan genezake, eta denak dira espazio itxiak: okindegia, harategia, etxea, erbestea, kartzela, kotxea, sukaldea, baserria edo egoitzako logela… Lanlekua —ipuin askotan oso modu zehatzean deskribatua— edo bizitokia, ordu asko egoten diren lekuak dira. Batzuetan pertsonaien aterpea da kokalekua; besteetan, ordea, itolarria sortzen duena hori berori izan daiteke.
Egituran, nahiko zirkularrak dira narrazioak. Momentu konkretu bat kontatzen digute, eta hasierako egoera bukaeran argitzen da gehienetan. Atzera-aurrerakorik erabili gabe pertsonaien barne munduak erakusten dizkigu nondik norakoak.
Narrazio bakoitzak estilo propioa duen arren gehienetan dagoen elementu estilistiko bat aurkitu dut liburuan. Ipuin guztiek dute irudi indartsu bat, oso bisuala dena eta efektu pizgarria sortzen duena: komunean beldurrez sartu den Nora, lau hankatan besteek botatako apurrak jasotzen ari den langilea, burua handitzen ari zaion protagonista, labana eskuan duen harakinarena eta abar. Horretaz gain, deskribapen zehatzak egiten ditu autoreak, ahotsekin jolastuz plano desberdinak erakusten dizkigu eta istorio bakoitzean itxi gabeko zirrikituak uzten ditu.
Ipuin motzak izanagatik poliki eta arretaz irakurtzea eskatzen dutelakoan nago, kontatzen eta esaten ez denak garrantzia baitu liburu honetan. Irakurri ahala irakurleak pentsatzen duenak, alegia.
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Aitor Francos
Urrats galduen hotsa
Luis Garde
Jose Luis Padron
Simulakro bat
Leire Ugadi
Ibon Egaña
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
Mikel Asurmendi