kritiken hemeroteka

8.376 kritika

« | »

Hau ez da gerra bat / Mikel Ayllon / Piszifaktoria Ideien Laborategia / Susa / EHAZE, 2024

Zuloak Nagore Fernandez / Berria, 2024-09-22

Antzerkia oturuntza bat baldin bada, duda barik, Hau ez da gerra bat antzezlan-seriea egiazko oturuntza bat dela esan dezakegu. Oturuntza edo banketea, latinez convivium, antzezlana irakurlearena ere badela adierazteko Jorge Dubattik erabili eta Irati Agirreazkuenagak erreskatatu duen metafora bat dugu, Mikel Ayllonek Piszifaktoria Ideien Laborategiarekin batera argitaratu berri duen obrari ezin hobeto ezkontzen zaiona, hain zuzen. Izan ere, espazioaren erabileratik bertatik irekia (eta berritzailea) den antzerki mota bat proposatzen digu liburuak: ikusle-aktore arteko harreman hierarkikoarekin apurtzen da, eta modu horizontalago batean performatzen. Batzuetan, aktoreak jendartetik agertzen zaizkigu; besteetan, ikusleak, eta idatzizko formatuan, irakurleak izango du sekuentziaren bukaera erabakitzeko eskumena; Mikel Ayllonek artisten eta entzule-irakurleon arteko lubakiak desegitea erabaki du oraingoan, eta guztion arteko elkarrizketa bat sortu. Proposamen ausarta, baina, arriskutsua ere bai, inondik ere: hain da esperimentala, ezen irakurleak, zenbaitetan, lerro artean galtzeko arriskua ere izan baitezake. Horra hor obraren indargunea, baina baita itzala ere.

Egiturarekin ere jolas egiten du obrak. Hiru antzezlan buruaskiz osatutako seriea dugu liburua. Lehenengoan, Bunker izenekoan, tentsioz eta umorez, bikote baten gorabeherak antzeratzen zaizkigu batik bat, nahiz eta gerraren oihartzunen bat edo beste ere aurkituko dugun. Hirugarrenean, azkenengoan, Hau gerra bat da izenburupean, lubakiak, tiroak eta odolez betetako jazoerak nagusitzen zaizkigu, eta horien parte da, gainera, ikusle-irakurlea ere, interaktiboki deslotzen baita korapiloa. Bigarren antzezlana dugu, ostera, Hau ez da gerra bat, bi-biak, lehenengoa eta azkena lotzen dituen eta obra guztiari koherentzia eta biribiltasuna ematen dion konposizioa, baita liburuari izenburua ere. Bertan agertzen zaizkigu lehenengoko obrako bikotea eta euren gorabeherak, azkenengoko testuinguru eta gertaera odoltsuak, eta guztietan presente egon den soldaduaren irudia. Esan daiteke, hortaz, bigarren horretan biltzen dela obraren muina: atal guztiek zentzua hartzen dute eta gudu-zelaiak biderkatu egiten dira maitasuna eta gerra odoltsua aurrez aurre jartzen diren heinean. Bat egite horrek badu efektu estetikorik; zer da antzerki-seriea paralelismoz eraikitako metafora handi bat ez bada? Baina, batez ere, gerraren beraren izaera absolutu eta trinkoa auzitan jartzera eta horren inguruan hausnartzera gonbidatzen gaitu.

Muga guztiekin jolas egiten duen obra bat dakarkigu Piszifaktoria Ideien Laborategiak, Bertolt Brechten estilotik oso hurbilekoa; irakurleak ez du Aristotelesen hiru unitateen legerik aurkituko, ezta gerraren errepresentazio eta definizio bat eta absoluturik ere. Horren ordez, zuloak aurkituko ditu gorputzetan, bihotzetan, galdera ugari, baina, batez ere, oturuntza on batek ohi duen gisan, metaforaz mozorrotutako mokaduak, nahi beste, gainera. On egin!

Azken kritikak

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Asier Urkiza

Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith

Nagore Fernandez

Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia

Jon Jimenez

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Joxe Aldasoro

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta

Mikel Asurmendi

Rifqa
Mohammed el-Kurd

Irati Majuelo

Loak ezkutatzen duena
Patxi Zubizarreta

Aiora Sampedro

Gari eta goroldiozko
Anari Alberdi Santesteban

Mikel Asurmendi

Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka

Asier Urkiza

Hau ez da gerra bat
Mikel Ayllon / Piszifaktoria Ideien Laborategia

Nagore Fernandez

Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate

Jon Jimenez

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Hasier Rekondo

Detaile xume bat
Adania Shibli

Irati Majuelo

Barkamena existituko balitz bezala
Mariana Travacio

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

Hedabideak