kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Izozmendiak / Juan Ramon Madariaga / Susa, 2003

Iceberg bat kalearen erdian Igor Estankona / Deia, 2003-11-04

Juanra Madariagaren poema liburu aberatsena jadanik idatzita dagoela (eta “Amodioa batzuetan” deitzen dela) uste genuenontzat ustekabe galanta izan da “Izozmendiak”. Funtsean ez dirudi idazlearen leitmotiva aldatu denik, baina estiloan eta tonuan bereziki ausart dator bere poesigintza honako honetan: betiko oinarrien gainean aldakuntzak egin nahi izan ditu, eta bistan da aldakuntzok emaitza ona eman diotela. “Izozmendiak” bestelako liburua da, berezia.

Arinagoko lanetan iradoki baino ez zuena egiten azal-azalera dakar orain. Emozio artistiko hutsaren zalea inoiz izan ez bada ere, oraingoan irudi eta hitz-jokoz kargatu ditu konposizioetako asko. Poema garbi eta zuzenak dira, baina bihurriak, edertasunari bezainbeste leku utziz iluntasunari, ordenari bezainbeste tarte utziz noraezari, hierarkia berbera ezarriz esanahiari eta ulertezina denari. Horren guztiaren emaitza bihotza errenditzerainoko irakurraldi kaotiko eta zirraragarria da.

Idazlearen beste liburu batzuei aitortu izan diegun buru-argitasuna aitortu behar diegu halaber izozmendi hauei. Errealitatearen punta zorrotzak leundu eta taxutzeko gaitasunak egiten du posible hainbeste sentipen eta hainbeste kontraesan lerro gutxi batzuetan biltzea. Bilbotarraren idazkerak zapore atsegin eta neutroa uzten du. Liburua ireki eta lehen ahapaldian horren inguruko metafora izan daitekeena dator: “kresalean barrena” doazela izozmendiak “igarokor, ur geza daramatelarik”.

Leitmotivak, ordea, lehen ere aipatu dugu, bere horretan darrai. Poesiaren eta errealitatearen arteko aldea ezabatzeko mandatua jaso balu bezala idazten du Madariagak. Dena ez da sufrimendua, baina sufrimendua dago. Dena ez da borroka, maitasuna ere badagoenez. Kontraesanez betetako errealitate hori poemara makurtu ahal izateko nahastu egin behar da, lerro berean ezarri ederra eta itsusia, noblea eta makurra. Xelebrea da baina nahaste hori hain dago landua non irakurleak, galdu beharrean, bere burua aurkitzen baitu. Mila zatitan desegindako jende ustez modernoaren desorientazioari eskainitako kantuak dira poema asko (“Ume bat segundoro”, “Ez nabilela”, “Inor ez”…), apur bat argiago ikusten dugularik ia ezer ez daukagula argi, ez bada poesiak salbatuko gaituela erantzunik ez duten galderen gose aseezinetik.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak