« Iceberg bat kalearen erdian | Sinpletasunik konplexuena »
Behi eroak / Patxi Iturregi / Elkar, 2003
Ipuin krudelak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-11-14
Ipuin liburu honek, Anton Txekhoven hitz batzuk ditu aitzindari: “Askotan aurpegiratzen didate tontakeriei buruz idazten dudala, ez dudala heroi positiborik edo iraultzailerik, ( ) baina, non topatu halakorik?”. Tontakeria hitza ez da Txekhovi dagokionez, zentzu hertsian hartu behar, berak ez baitzuen sekula tontakeriarik idatzi, baina bai eguneroko kontu xume, txiki eta apalak; kalean ikusitakoari buruz, tranbian begietara etorritakoari buruz, besteak beste. Egunerokotasuna hartzen baldin badugu literatura-mota baten ezaugarritzat, alegia eguneroko bizitza, eguneroko gorabehera triste eta umilak, umiliagarriak ere bai, bihurtzen baditugu literatura, orduan esan behar Patxi Iturregi saiatzen dela, behintzat, asmo horretara hurbiltzen. “Zabor artean arakatzen izeneko ipuinak esaterako, ongi ekartzen du orrialdeetara ume bat mundura ekarri berri duen bikote baten egoera psikologikoa. Gaur egungo bizimoduaren islatzat jo dezakegun ipuin hori. Besteak, bizitzatik at daudelako, Unibertsoko materia iluna”, esaterako, non bi martziano motodun beste bi martziano suziridunekin topo egiten duten, martziano lurtarren kalterako; edo sinesgarri ez direlako, Crudités, Gidoia aspaldi dago idatzia, Gaitzak eta Izurriteak, besteak beste, fantasiaren mundu autonomoan kokatu behar.
Ipuinetan, eta azpimarragarria dela uste dut, biolentzia handia dago, batzuetan ironiaren sostengu eta makulu, “Inoiz ez dit kasurik egiten hitz egiten diodanean”, ipuinik politena nire iritzian, mendeku baten historia, grazia handiz kontatua. Besteetan, ordea, biolentzia horrek ipuina kutsatzen du, eta krudelkeria bihurtzen da. Badakit bizitza bera ere askotan krudela dela, bortitza dela, gogorra dela, baina krudelkeria samurtasunik gabe, bortizkeria apaltasunik gabe, gogorkeria biguntasunik gabe, indar erakustaldi besterik ez da. Horrekin batera aipatzekoa ere bada erregistro desberdinen erabilera: urbanoa eta ez urbanoa, jasoa eta kalekoa.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez