kritiken hemeroteka

8.347 kritika

« | »

Itzalen tektonika / Itxaro Borda / Susa, 2024

Sismologia emozionala Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2024-06-01

Euskaraz argitaratzen dituzten idazleen artean maiztasun handikoa dugu Itxaro Borda, literatur genero anitzeko obrak jorratu dituen egilea. 2024an poesiara gerturatu da berriro “Itzalen tektonika” bere hamahirugarren poema-liburuarekin. Nola egituratu duen alea deigarria begitandu zait; alde batetik, 34 poemek Epizentro atal luzea osatzen dute; beste aldetik, Erreplikak deritzotenak birritan azaltzen dira, baina, zenbakizko ordenari erreparatuz, 3tik 1era hasieran eta 1etik 3ra bukaeran (olerki kopuru desberdina 6 multzoetan). Irudia oso indartsua da, modu konzentrikoan, barrutik kanporantz, erdiko poemek besteen erreplikak —emozioen ildoak, alegia— sorrarazten baitituzte. Planteamendu hori abiapuntutzat harturik, hainbat baliabide hauteman ditzakegu liburuan, esate baterako, metaforak, aliterazioak, narraziorako joera, kopla zaharren tankera edo aforismoen antzekoak.

Bordak ardaztu du liburua honako gaietan: azalaren azpian atzeman ezin dena, sexualitatea, lehenaldiaren gaineko begirada, bizitzak dakartzan eraldaketak edo lurra eta paisaia, izadiarekiko maitasuna islatzen baitu, bisitatu dituen Kataluniako eta Euskal Herriko tokiak bertsoetan agerraraziz. Halaber, erreferente literario-artistikoak tartekatu ditu; Gandiagaren Elorriren aipamena behin baino gehiagotan, baita emakumezko konpromiso eta identitateari lotutako ahotsak ene, besteak beste, Annie Ernaux, Marcela Delpastre, Maria Mercè Marçal, Chantal Akerman eta Josephine Bacon.

Azkenik, hizkuntzarekiko estimua azpimarratu beharra dago; haren erabilera taxuzkoa bezain eredugarria —nola arakatzen duen hitzaren haraindian— uzten du agerian, ñabardurei arreta jarriz, adierazgarritasuna areagotuz. “Le mot juste” bilatzen duen idazle oparoa dela erakusten digu.

Azken kritikak

Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta

Mikel Asurmendi

Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka

Aitor Francos

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Jon Jimenez

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Asier Urkiza

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Nagore Fernandez

Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway

Aritz Galarraga

Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai

Maddi Galdos Areta

Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua

Aiora Sampedro

Aingeruak eta neskameak
June Fernandez

Ibon Egaña

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Nagore Fernandez

Nekropolia
Boris Pahor

Asier Urkiza

Markos Gimenoren 101 letrakartel
Joseba Sarrionandia

Jon Jimenez

Horma
Marlen Haushofer

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa

Joxe Aldasoro

Artxiboa

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

Hedabideak