« Urtzen doazen bizitzak | Mamu bat gure artean da »
Mundu zitalaren kontra / Lizar Begoña / Elkar, 2024
Mundu zitalaren kontra, bi ahotsetan Asier Urkiza / Berria, 2024-04-21
2022ko Igartza Saria irabazita, bere lehenengo eleberria kaleratu du Lizar Begoñak, Mundu zitalaren kontra izenburuaren pean. Tituluak ondo jasotzen du liburuaren izpiritua, bizitza kontrako eztarritik joan zaien eta haren kontra errebelatzen diren bi pertsonaien istorioa kontatzen baitu. Ezin laketuta dabiltza protagonistak, euren inguruarekin gozakaitz. Bizialdiko une erabakigarrian daude bata ala bestea, gainera. Bi arima erratu horiek Benidormeko eszenatoki dekadentean jartzen ditu dantzan Lizar Begoñak.
Bilbotik Benidormera udako lan batean aritzera doa neska gaztea. Hain zuzen, Pilarren kioskoan lan egingo du, honen ahizpa Dolores ezindua geratu eta gero. Ahizpek aitarengandik jaso zuten negozioa, turismoaren eztandaz bat Alacanteko hiriko etorbide nagusian irekitako kiosko galanta. Hiru atal nagusitan banatzen da liburua, bakoitzak udako hilabete bati erreferentzia egiten diola. Atal bakoitza, bestalde, hainbat azpi-atalek osatzen dute, kapitulu labur bana jasoz. Kapitulu batzuetan neskatoak eta besteetan Pilarrek hartuko dute hitza, deskriptibo samarra izanagatik barne-bakarrizketari emaniko lehenengo pertsonan. Neska gaztearen jarduna aztoratuagoa da, basatiagoa. Gaztetasunak berezkoa duen desirazko jarioa igartzen zaio zenbait pasartetan. Pilarrena, aldiz, patxadatsuagoa, etsipen handiagokoa; haatik, ez indar gutxiagokoa.
Apurka-apurka pertsonaiei buruzko informazioa jasoko du irakurleak. Jakingo du, adibidez, bere buruarekin gatazkan dabilela neska, jatorria eta identitatea txirikordatzen diren kinkan. Era berean, sentimendu eta desira anabasa baten azpian maitasuna egon daitekeela-eta, izuak hartua dago. Pilar, bere aldetik, Doloresen zaintza lanak bere egiteaz gain, kioskoaren —eta horrekin batera betiko desagertuko den Benidormen, hots, bere herriaren zati baten— etorkizunak kezkatzen du. Liburuaren amaieran ebatziko da azkenaren patua, zama kenduta aurrera begiratzea ahalbidetuko diona. Neska gaztearena, aldiz, irekiago ageriko da, galdera ikur gisa. Bi pertsonaion arteko harremana da liburuari antzeman dizkiodan gabezietako bat, batik bat amaierako eszenarekin duen bateraezintasunagatik. Izan ere, narrazioan apenas dagoen bien arteko hartu-emanik.
Begoñaren idazkerak tarteka lortzen duen indar espresiboa eta eszena jakin batzuk girotzeko erakusten duen trebezia nabarmenduko nituzke. Esaterako, oroitzapenak oso modu bizian kontatuta daude, irudi ederrak utziz. Pertsonaion ataletan tonua egokitzen egindako lana —gazteari dagozkion pasarteetako hizkera millenniala— ere aipatu beharra dago. Halere, deskribapen edota oroitzapenetarantz lerratutako atalek asebete naute gehien, barne-jario betean murgiltzen direnek baino. Eszena soilen kontaketek —Dolores eta Piliren umetako oroitzapenak, neskaren aitaitaren gomuta— edo pertsonaia batzuen deskribapen finek adierazkortasun handia lortzen dutelakoan nago. Hitz gutxitan, munduaren zitalkeriaren kontrako oihu etsitu bat da Lizar Begoñaren lehengo nobela, bi ahotsetan.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez